Hiện tượng gỗ bị trương nở, nứt nẻ, biến dạng, co ngót, mục nát, cong vênh, sần sùi… là những khuyết điểm ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và chất lượng của sản phẩm gỗ. Trong đó, gỗ bị trương nở không chỉ làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác. Mà còn làm chúng dễ bị hư hại, mất đi độ bền, suy giảm hiệu suất sử dụng và tuổi thọ bị rút ngắn. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về lý do tại sao gỗ bị trương nở, kể từ khái niệm cho đến nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả hiện tượng trương nở ở gỗ.
Tại sao gỗ bị trương nở? Nguyên nhân và cách xử lý.
Khái niệm gỗ bị trương nở?
Tìm hiểu khái niệm gỗ bị trương nở là gì? Gỗ bị trương nở theo thuật ngữ Tiếng Anh là Wood Swelling, nhằm chỉ hiện tượng gỗ bị tăng kích thước khi độ ẩm hoặc nhiệt độ trong môi trường thay đổi đột ngột và kéo dài. Cụ thể, hiện tượng này diễn ra khi hơi nước bên trong môi trường thẩm thấu vào cấu trúc gỗ, gây ra biến dạng, cong vênh, nứt nẻ và thậm chí là mục nát. Tình trạng gỗ bị trương nở có thể làm cho các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác bị mất đi tính thẩm mỹ, suy giảm hiệu suất sử dụng và tuổi thọ bị rút ngắn. Từ đó, khiến môi trường sống và làm việc của chúng ta không còn tiện nghi và mức độ an toàn cũng suy giảm đi.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể khắc phục tình trạng trương nở của gỗ bằng cách áp dụng nhiều biện pháp khác nhau. Cụ thể như: lựa chọn loại gỗ có tính năng phù hợp, thực hiện quy trình sấy gỗ, tẩm bảo vệ hoặc sơn phủ hóa chất chống thấm nước một cách kỹ lưỡng trước khi đưa vào sử dụng. Ngoài ra, chúng ta còn có thể bổ sung thêm các loại chất chống nấm mốc, chống mối mọt, chống cháy, chống tia UV, cách nhiệt… nhằm tăng cường khả năng tự bảo vệ của sản phẩm.
Ngoài ra, hiện nay nhiều doanh nghiệp trong nước đang có xu hướng sử dụng gỗ nhập khẩu, do nguồn cung ổn định, hoạt động khai thác gỗ hợp pháp. Đồng thời, kết hợp việc cải tiến quy trình sản xuất, nhằm tạo ra nhiều sản phẩm không chỉ đáp ứng về chức năng và thẩm mỹ, mà còn hạn chế tình trạng trương nở và tăng cường khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố gây hại khác. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải tìm được những nhà cung cấp gỗ uy tín trên thị trường, và đảm bảo nguồn gốc gỗ thông qua kiểm tra các chứng chỉ rừng cần thiết.
Xem thêm: Trương nở gỗ là gì? Nhận biết, nguyên nhân và cách khắc phục.
Nguyên nhân khiến gỗ bị trương nở.
Đâu là những nguyên nhân khiến gỗ bị trương nở? Như đã nhắc đến trước đó, nguyên nhân chính khiến cho gỗ bị trương nở là do độ ẩm không ổn định. Ngoài ra, còn nhiều nguyên nhân khác gây ra tình trạng biến dạng của gỗ như sự thay đổi nhiệt độ, thời gian sử dụng, kỹ thuật gia công gỗ không chính xác hoặc tiếp xúc với hoá chất không phù hợp…
Cụ thể, một số nguyên nhân khiến cho gỗ bị trương nở phổ biến, bao gồm:
- Độ ẩm thay đổi: Gỗ có khả năng hút ẩm và sẽ bị trương nở khi lượng nước xâm nhập vào cấu trúc quá nhiều. (Tìm hiểu độ ẩm của gỗ là gì?).
- Nhiệt độ thay đổi: Khi nhiệt độ biến đổi quá cao một cách đột ngột, các liên kết của sợi gỗ sẽ bị đứt gãy và có thể làm cho gỗ bị trương nở. Ngoài ra, nếu nhiệt độ quá thấp, độ ẩm trong môi trường có khả năng tăng cao cũng có thể gây ra tình trạng này. (Tìm hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
- Gỗ bị oxy hóa: Khi gỗ bị oxy hóa, đồng nghĩa với việc sản phẩm gỗ được sử dụng trong thời gian dài, các sợi gỗ sẽ bị xơ hóa và mất đi khả năng đàn hồi. Điều này làm cho gỗ dễ bị trương nở nếu không được chăm sóc cẩn thận. (Tìm hiểu tuổi thọ của gỗ là gì?).
- Gia công sai kỹ thuật: Nếu như chúng ta thực hiện các bước gia công sai kỹ thuật cũng có thể làm cho gỗ bị trương nở. Chẳng hạn như, dùng lực tác động quá mạnh, sấy gỗ hoặc ngâm tẩm trong thời gian quá lâu, sử dụng chất bảo vệ không thích hợp… (Tìm hiểu gia công gỗ là gì?).
- Tiếp xúc với hóa chất: Nếu như sản phẩm gỗ tiếp xúc với các loại hóa chất có tính axit hoặc kiềm mạnh, gỗ sẽ có thể bị trương nở và biến dạng. Việc này thường xảy ra khi chúng ta lựa chọn chất bảo vệ không phù hợp hoặc dung dịch chăm sóc có tính tẩy rửa mạnh… (Tìm hiểu chất bảo vệ gỗ là gì?).
Nhìn chung, gỗ là một nguyên liệu tự nhiên vì thế có nhiều nguyên nhân khiến cho sản phẩm gỗ bị trương nở. Những nguyên nhân này bao gồm: sự thiếu sót trong giai đoạn gia công gỗ, do ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường, sử dụng loại gỗ kém chất lượng, hoặc do điều kiện sử dụng không đảm bảo, cũng như sản phẩm không được quan tâm chăm sóc thường xuyên. Tuy nhiên, nếu trong quá trình mua sắm và sử dụng sản phẩm, chúng ta hiểu và chú ý đến việc lựa chọn loại gỗ phù hợp, thực hiện gia công cẩn thận và bảo trì định kỳ, thì có thể kịp thời phát hiện khi sản phẩm có dấu hiệu bị hư hại, từ đó giảm thiểu những thiệt hại không đáng có về sau.
Xem thêm: Gia công gỗ là gì? Khái niệm, vai trò và ứng dụng.
Tác hại khi gỗ bị trương nở.
Gỗ bị trương nở gây ra những tác hại gì? Nếu như gỗ bị trương nở mà không kịp thời được phát hiện và khắc phục, tình trạng này sẽ ngày càng trở nặng, có thể làm nứt gãy và hư hại các công trình xây dựng hoặc nhiều sản phẩm gỗ khác.
Cụ thể, tình trạng gỗ bị trương nở có thể gây ra một số tác hại như sau:
- Làm mất tính thẩm mỹ: Gỗ bị trương nở sẽ khiến cho các chi tiết gỗ bị biến dạng, cong vênh, lồi lõm, phai màu, thậm chí có thể bị nứt gãy và mục nát. Điều này làm mất đi tính thẩm mỹ của sản phẩm, khiến chúng trông xấu xí và kém sang trọng. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
- Giảm độ phẳng bề mặt: Gỗ bị trương nở sẽ khiến cho bề mặt gỗ bị mất đi độ phẳng trên bề mặt, gây khó khăn cho việc sử dụng và trang trí. Ví dụ, bàn làm việc bị trương nở và lồi lên, khiến cho các vật dụng như sách vở, máy tính mất cân bằng và khó sử dụng. (Tìm hiểu bề mặt gỗ là gì?).
- Giảm độ bền và độ cứng: Gỗ bị trương nở sẽ khiến cho các liên kết giữa các sợi gỗ bị suy giảm, do đó độ bền và độ cứng của sản phẩm cũng thay đổi, làm tăng khả năng gãy, vỡ, và hư hại. (Tìm hiểu độ bền của gỗ là gì?).
- Giảm hiệu suất sử dụng: Gỗ bị trương nở sẽ khiến cho các chi tiết gỗ dễ bị nứt nẻ, tách rời, gãy vỡ và gây nguy hiểm cho người sử dụng. Ví dụ, cửa gỗ bị cong vênh có thể bị kẹt, khiến cho người sử dụng dễ bị thương khi cố gắng mở cửa; Ghế ngồi bị trương nở đã suy giảm độ bền và có thể gãy khi chúng ta sử dụng. (Tìm hiểu hiệu suất sử dụng là gì?).
- Giảm tuổi thọ sản phẩm: Bởi vì khi xuất hiện tình trạng trương nở, sản phẩm gỗ có thể bị nứt gãy và hư hại nghiêm trọng, khiến tuổi thọ bị suy giảm đáng kể.
Như vậy, một khi gỗ bị trương nở sẽ kéo theo nhiều tác động tiêu cực như là mất thẩm mỹ, biến dạng, suy giảm độ bền, độ cứng, cũng như thu hút thêm nhiều tác nhân gây hại khác tìm đến. Từ đó gây ảnh hưởng đến chức năng và làm cho tuổi thọ của sản phẩm bị rút ngắn. Điều này không chỉ làm giảm giá trị của các công trình mà còn khiến cho sinh hoạt hàng ngày của chúng ta trở nên bất tiện, thậm chí đe dọa đến sự an toàn của người dùng. Và cũng cần phải lưu ý rằng, đối với các loại gỗ tốt thì vẫn có thể bị trương nở nếu như chúng ta không biết cách lựa chọn loại gỗ và áp dụng các biện pháp phòng tránh phù hợp.
Xem thêm: Những kinh nghiệm giúp lựa chọn sản phẩm gỗ chất lượng.
Tại sao dùng gỗ tốt vẫn bị trương nở?
Lý giải tại sao dùng sản phẩm bằng gỗ tốt vẫn bị trương nở? Nhìn chung, gỗ tốt là những loại nguyên liệu có thể giúp các sản phẩm gỗ như các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí… đạt được hiệu suất sử dụng tối đa. Điều này có nghĩa là chúng không chỉ đáp ứng được yêu cầu thẩm mỹ của người dùng, mà còn giúp đảm bảo độ bền, độ cứng và khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố gây hại. Ví dụ, nhóm gỗ quý như gỗ Lim, Hương, Cẩm Lai hoặc Gõ Đỏ…
Tuy nhiên, do một số nguyên nhân như sử dụng trong thời gian dài, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhiều loại sinh vật tấn công và không được vệ sinh, bảo trì thường xuyên… Do đó mà gỗ tốt vẫn có thể bị trương nở và biến dạng, cụ thể như sau:
- Sinh vật tấn công mạnh mẽ: Gỗ là nguồn thức ăn của nhiều loài sinh vật như mối mọt, côn trùng, nấm mốc… Chúng có thể tấn công và phá hủy cấu trúc của gỗ, khiến cho gỗ bị trương nở. (Tìm hiểu nấm mốc gây hại cho gỗ là gì?).
- Môi trường sử dụng khắc nghiệt: Nếu như chúng ta sử dụng sản phẩm gỗ trong môi trường có nhiệt độ và độ ẩm thay đổi liên tục có thể khiến cho cấu trúc gỗ bị thay đổi. Ngoài ra, tia UV có trong mặt trời cũng có thể tác động và làm cho gỗ bị trương nở. (Tìm hiểu ánh sáng gây hại cho gỗ là gì?).
- Sử dụng lực quá mạnh: Việc chúng ta tác động lực quá mạnh cũng có thể làm cho cấu trúc của gỗ bị thay đổi ngay lập tức, khiến cho các sản phẩm gỗ bị biến dạng và suy giảm hiệu suất sử dụng.
- Tiếp xúc hóa chất không hợp: Trong quá trình ngâm tẩm, sơn phủ hoặc sử dụng, nếu như để sản phẩm gỗ tiếp xúc với các loại hóa chất không phù hợp, cụ thể là có tính axit hoặc kiềm quá mạnh thì có thể làm cho gỗ bị trương nở.
- Thời gian sử dụng lâu: Gỗ là vật liệu tự nhiên, có khả năng oxy hóa theo thời gian. Vì vậy nếu như chúng ta sử dụng các sản phẩm gỗ đủ lâu, các sợi gỗ sẽ bị xơ hóa và mất đi khả năng đàn hồi, gây ra tình trạng trương nở.
- Bảo trì không thường xuyên: Nếu như sản phẩm gỗ không được bảo trì thường xuyên, chúng ta sẽ không phát hiện kịp thời những khuyết điểm để khắc phục. Điều này làm cho sản phẩm sẽ dễ bị trương nở, nứt gãy và mục nát.
Có thể thấy rằng, dù cho sản phẩm được làm bằng gỗ tốt hay các loại gỗ quý hiếm như thế nào thì khâu xử lý trong quá trình gia công, cũng như hoạt động chăm sóc và bảo quản gỗ trong quá trình sử dụng mới là quan trọng hơn cả. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên vệ sinh và quan sát sản phẩm, nhờ đó kịp thời phát hiện những dấu hiệu chứng tỏ gỗ đang bị trương nở hoặc các tác nhân gây hại khác tấn công, để rồi áp dụng biện pháp khắc phục và sửa chữa hiệu quả.
Xem thêm: Gỗ quý là gì? Khái niệm, đặc điểm và ứng dụng.
Các cách xử lý khi gỗ bị trương nở.
Có những cách xử lý gỗ bị trương nở nào hiệu quả? Khi gỗ bị trương nở, nghĩa là các liên kết bên trong những chi tiết gỗ có khả năng đã bị đứt gãy và suy giảm độ bền. Điều này gây khó khăn cho việc sửa chữa. Do đó, chúng ta cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp khắc phục ngay khi phát hiện những dấu hiệu đầu tiên.
Dưới đây là một số cách xử lý khi gỗ bị trương nở, bao gồm:
- Định dạng lại gỗ: Phương pháp này yêu cầu chúng ta dùng khăn ướt, nóng đặt lên bề mặt gỗ, đồng thời dùng lực để điều chỉnh lại độ phẳng. Sau đó, chi tiết gỗ được sấy khô để ổn định lại độ ẩm và giữ nguyên hình dạng mới.
- Thực hiện mài gỗ: Phương pháp này sử dụng giấy nhám hoặc máy mài để loại bỏ phần gỗ bị trương nở. Sau đó, chúng ta phủ một lớp sơn hoặc vecni để bảo vệ bề mặt. Chúng ta cần lưu ý không mài quá nhiều, làm cho gỗ bị mỏng đi, khó đáp ứng được nhu cầu sử dụng.
- Nhờ đơn vị gia công uy tín: Để đảm bảo sản phẩm gỗ bị hư hại được xử lý một cách hiệu quả và triệt để, chúng ta nên tìm đến đơn vị gia công gỗ uy tín để nhờ họ tư vấn và tiến hành sửa chữa. (Tìm nơi gia công gỗ uy tín, chất lượng ở đâu?).
Ngoài những biện pháp xử lý đã trình bày, chúng ta nên thực hiện một số biện pháp phòng chống gỗ bị trương nở, bao gồm:
- Lựa chọn loại gỗ phù hợp: Nên chọn loại gỗ có độ hút ẩm thấp, ít bị trương nở. Ví dụ như các loại gỗ cứng, bao gồm gỗ Sồi, gỗ Lim, gỗ Óc Chó…
- Sử dụng tại môi trường thông thoáng: Nên đặt sản phẩm gỗ ở nơi có nhiệt độ và độ ẩm ổn định, đồng thời không bị ánh nắng mặt trời tiếp xúc trực tiếp.
- Thường xuyên vệ sinh: Thường xuyên vệ sinh sản phẩm gỗ sẽ giúp loại bỏ bụi bẩn, vết bẩn bám trên bề mặt gỗ, giúp sản phẩm luôn sáng bóng và bền đẹp.
- Bảo trì định kỳ: Bảo trì sản phẩm gỗ định kỳ sẽ giúp sản phẩm chống lại các tác nhân gây hại từ môi trường, hạn chế hiện tượng trương nở. Ngay khi phát hiện gỗ bị trương nở, hoặc trong quy trình xử lý bề mặt gỗ, chúng ta có thể áp dụng các dung dịch phủ bảo vệ như chất chống côn trùng, chất chống mối mọt, chống nấm mốc, chống nước, chống cháy, cách nhiệt… cũng như nhiều loại chất bảo vệ khác để giúp sản phẩm gỗ duy trì độ bền, hiệu suất sử dụng cũng như tính thẩm mỹ trong thời gian dài. (Tìm hiểu xử lý bề mặt gỗ là gì?).
Tóm lại, gỗ là một vật liệu tự nhiên sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, kể từ màu sắc, vân gỗ, mùi hương cho đến độ cứng, độ bền… chúng giúp mang đến sự chắc chắn, vẻ đẹp thẩm mỹ cho công trình và các sản phẩm đồ nội thất, ngoại thất, trang trí và nhiều ứng dụng khác.
Bên cạnh đó, gỗ cũng tồn tại những khuyết điểm nhất định, đòi hỏi chúng ta cần phải chú ý như: sự biến dạng, co ngót, cong vênh, nứt nẻ, phai màu, mục nát… xảy do các tác động tiêu cực của yếu tố môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nấm mốc, mối mọt và các loại côn trùng gây hại khác, hoặc do va đập trong quá trình sử dụng. Mặc dù vậy, chúng ta có thể khắc phục tất cả dấu hiệu nguy hại kể trên thông qua quy trình chế biến, gia công, tẩm sấy, xử lý bề mặt và sơn phủ bảo vệ một cách tỉ mỉ, kết hợp với công tác vệ sinh, bảo trì định kỳ.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu lý do tại sao gỗ bị trương nở, bao gồm khái niệm, nguyên nhân và cách xử lý mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra gỗ bị trương nở có thể xảy ra trên cả những loại gỗ quý nếu như chúng ta không biết cách chăm sóc và khắc phục kịp thời. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên quan sát và tìm ra những nguyên nhân khiến cho gỗ bị biến dạng. Nhằm bảo vệ tính thẩm mỹ, hiệu suất sử dụng và nâng cao tuổi thọ của các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác.
