Sấy gỗ theo thuật ngữ Tiếng Anh là Wood Drying, nhằm chỉ quá trình quan trọng trong ngành công nghiệp chế biến gỗ giúp loại bỏ độ ẩm dư thừa trong gỗ. Đồng thời nâng cao chất lượng, tăng năng suất và hiệu quả. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix tìm hiểu sâu hơn về các bước trong quy trình kỹ thuật sấy gỗ, với 05 giai đoạn chính bao gồm: (1) Chuẩn bị gỗ; (2) Phân loại và sắp xếp gỗ; (3) Lựa chọn phương pháp sấy; (4) Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm; (5) Điều chỉnh thời gian sấy.
Tìm hiểu các bước trong quy trình kỹ thuật sấy gỗ.
Bước 1 – Chuẩn bị gỗ.
Công đoạn chuẩn bị gỗ được diễn ra như thế nào? Khâu chuẩn bị gỗ là một bước quan trọng trong quá trình kỹ thuật sấy gỗ, quyết định đến chất lượng của nguyên liệu được mang đi sấy, bao gồm các công việc như sau:
- Chọn nguyên liệu: Trước khi tiến hành quy trình sấy gỗ, cần chọn lựa kỹ lưỡng nguyên liệu gỗ sao cho phù hợp với mục đích sử dụng. Đồng thời, phải đảm bảo chất lượng tốt, không bị nứt, cong vênh hay mối mọt.
- Chuẩn bị kích thước gỗ: Sau khi đã chọn nguyên liệu sấy chất lượng, chúng sẽ được xẻ thành kích thước phù hợp, thuận tiện cho các công đoạn gia công, chế biến và sử dụng sau này.
- Chuẩn bị bề mặt gỗ: Bề mặt gỗ cần được làm mịn và loại bỏ các tạp chất như nhựa cây, vỏ… Công đoạn này giúp cho quá trình kỹ thuật sấy gỗ diễn ra ổn định.
Như vậy, giai đoạn chuẩn bị gỗ cần được thực hiện cẩn thận từng bước để quá trình sấy gỗ diễn ra thuận lợi, giúp đảm bảo gỗ sấy đạt được chất lượng tốt nhất, với độ ẩm thích hợp, bền, không bị cong vênh hay co ngót. Ngoài ra, việc lựa chọn và hiểu các đặc tính của gỗ cũng rất quan trọng trong quá trình này. Các doanh nghiệp trong nước hiện nay thường có xu hướng sử dụng các loại gỗ nhập khẩu (Châu Âu, Châu Phi, Châu Mỹ, Lào và Nhật Bản…). Tuy nhiên, điều quan trọng là phải biết cách lựa chọn nhà cung cấp gỗ uy tín, giúp đảm bảo rằng các sản phẩm gỗ có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Xem thêm: Gỗ sấy là gì? Định nghĩa, đặc điểm và ứng dụng.
Bước 2 – Phân loại và sắp xếp.
Công đoạn phân loại và sắp xếp được diễn ra như thế nào? Phân loại và sắp xếp gỗ giúp người thợ kiểm soát được thời gian thực hiện quy trình kỹ thuật sấy gỗ phù hợp, giúp đảm bảo chất lượng của gỗ sau khi sấy. Trước khi tiến hành công đoạn này, người thợ mộc cần nắm những tiêu chí phân loại và sắp xếp như sau:
- Sắp xếp theo loại gỗ: Mỗi loại gỗ cần được sắp xếp riêng bởi chúng sẽ sở hữu những đặc tính khác nhau và phù hợp với các phương pháp sấy gỗ riêng biệt.
- Sắp xếp theo độ dày: Sau khi cắt, xẻ từng khối gỗ, thanh gỗ hoặc tấm gỗ đã có độ dày khác nhau nên cần phân loại để đảm bảo quá trình sấy diễn ra đồng đều.
- Sắp xếp theo đặc tính: Một số loại gỗ có đặc tính khá tương đồng về độ cứng, bền, độ đàn hồi, khả năng chịu lực, chịu nhiệt… Bạn có thể xem xét và sắp xếp để cùng thực hiện phương pháp sấy phù hợp.
Chúng ta cần lưu ý rằng, không nên áp dụng các tiêu chí phân loại gỗ một cách cứng nhắc, mà còn phụ thuộc vào yêu cầu của từng dự án cụ thể.
Xem thêm: Đặc tính của gỗ là gì? Gỗ có những đặc tính nào?
Tại sao gỗ cần được phân loại và sắp xếp trước khi sấy? Nếu gỗ không được phân loại và sắp xếp cẩn thận, quy trình sấy có thể diễn ra không đồng đều, gây ra sự co ngót, nứt nẻ và làm giảm chất lượng sản phẩm. Từ đó, ta có thể thấy những vai trò của công đoạn sắp xếp gỗ bao gồm:
- Để quá trình sấy diễn ra đồng đều: Việc phân loại gỗ theo loại, độ dày và độ ẩm như đã trình bày đảm bảo quá trình sấy diễn ra đồng đều, không làm co ngót, gây biến dạng đối với sản phẩm gỗ.
- Để giảm thiểu sự co ngót và nứt nẻ: Từng loại gỗ sẽ được ứng dụng các phương pháp sấy tương ứng. Vì những tấm gỗ không được sấy đúng cách có thể bị co ngót quá mức, dẫn đến nứt nẻ và biến dạng.
- Để tăng cường chất lượng của gỗ: Quá trình sấy gỗ chỉ diễn ra hiệu quả nếu chúng được phân loại rõ ràng. Những đợt sấy gỗ sẽ được điều chỉnh thời gian, cũng như nhiệt độ, độ ẩm thích hợp, nhằm đảm bảo sản phẩm có độ bền và chất lượng cao hơn.
- Để tiết kiệm thời gian và chi phí: Việc phân loại và sắp xếp gỗ đúng cách sẽ giúp quá trình sấy diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn, từ đó tiết kiệm thời gian cùng với chi phí.
Như vậy, việc phân loại và sắp xếp gỗ tưởng chừng như đơn giản, nhưng lại có vai trò quan trọng khi thực hiện quy trình sấy gỗ. Người làm nghề mộc cần lựa chọn những thanh gỗ hoặc tấm gỗ, có chung một số đặc điểm cùng kích thước, để đảm bảo gỗ được sấy đồng đều và đạt được độ ẩm phù hợp.
Bước 3 – Lựa chọn phương pháp sấy.
Công đoạn lựa chọn phương pháp sấy diễn ra như thế nào? Khi đã lựa chọn và phân loại, chúng ta cần đánh giá và lựa chọn phương pháp sấy phù hợp dựa trên nhu cầu sử dụng của sản phẩm. Hiện nay có nhiều công nghệ hỗ trợ thực hiện quy trình kỹ thuật sấy gỗ có ưu điểm và hạn chế riêng như sau:
- Công nghệ sấy gỗ bằng tia nhiệt (Kiln Drying): Công nghệ này sử dụng không khí nóng để sấy gỗ trong lò sấy đặc biệt. Có ưu điểm là hiệu quả và chi phí thấp nhưng có thể khiến gỗ bị co ngót, biến dạng nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
- Công nghệ sấy gỗ bằng hơi nước (Steam Drying): Công nghệ hơi nước sử dụng hơi nóng để làm mềm gỗ và đẩy nhanh quá trình sấy. Có ưu điểm là giúp gỗ được sấy khô đồng đều và giảm thiểu sự co ngót, nhưng chi phí cao.
- Công nghệ sấy gỗ bằng siêu âm (Ultrasonic Drying): Công nghệ này sử dụng sóng siêu âm để làm vỡ các liên kết phân tử trong gỗ, giúp thoát hơi nước nhanh chóng. Ưu điểm là giúp quá trình sấy diễn ra nhanh, đồng đều, tuy nhiên chi phí cao và chỉ phù hợp với một số loại gỗ nhất định.
- Công nghệ sấy gỗ bằng tia hồng ngoại (Infrared Radiation Drying): Công nghệ hồng ngoại sử dụng tia hồng ngoại để làm nóng bề mặt gỗ và giúp hơi nước thoát ra trong thời gian ngắn. Tương tự như công nghệ sấy bằng siêu âm, máy sấy bằng tia hồng ngoại thực hiện sấy nhanh nhưng chỉ phù hợp với một số loại gỗ.
- Công nghệ sấy gỗ bằng tia cực tím (Ultraviolet Drying): Công nghệ này sử dụng tia cực tím để làm biến đổi cấu trúc phân tử trong gỗ, đồng thời đẩy nhanh quá trình thoát hơi nước. Cũng như các công nghệ sấy hiện đại khác, phương pháp này tiết kiệm thời gian nhưng chi phí cao và kén loại gỗ.
- Công nghệ sấy gỗ bằng vi sóng (Microwave Drying): Công nghệ sấy bằng vi sóng sử dụng vi sóng để làm nóng gỗ từ bên trong, giúp quá trình sấy diễn ra nhanh hơn. Phương pháp này giúp tiết kiệm thời gian và hiệu quả, tuy nhiên yêu cầu chi phí đầu tư cao.
Như vậy, quá trình lựa chọn phương pháp sấy gỗ đòi hỏi các doanh nghiệp hiểu các đặc tính của gỗ, cũng như nắm rõ quy trình công nghệ để thực hiện những điều chỉnh phù hợp, giúp đảm bảo gỗ sấy đạt được chất lượng và hiệu suất như mong muốn.
Bước 4 – Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm.
Công đoạn kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm diễn ra như thế nào? Nhiệt độ và độ ẩm là 02 yếu tố quan trọng, quyết định gỗ sấy đạt độ ẩm phù hợp, đảm bảo độ bền cùng tính thẩm mỹ của sản phẩm gỗ. Kiểm soát được những yếu tố này sẽ giúp quy trình kỹ thuật sấy gỗ diễn ra hiệu quả, cụ thể như sau:
- Nhiệt độ: Là yếu tố quyết định tốc độ sấy. Gỗ sẽ co lại khi mất nước quá mức, do đó cần phải sấy gỗ ở nhiệt độ phù hợp để tránh co ngót, dẫn đến nứt nẻ và biến dạng.
- Độ ẩm: Là yếu tố quyết định độ khô của gỗ. Gỗ được coi là khô khi độ ẩm đạt đến mức 12%, có khả năng chống mối mọt, nấm mốc và các tác nhân gây hại khác như côn trùng, vi sinh vật, độ ẩm và ánh sáng…
Nhìn chung, nhiệt độ và độ ẩm mang những vai trò riêng, việc kiểm soát chặt chẽ từng yếu tố giúp quá trình sấy diễn ra thuận lợi, hiệu quả. Gỗ sau khi sấy cần đảm bảo hạn chế bị co ngót, nứt nẻ, tăng cường chất lượng, đồng thời tiết kiệm được thời gian cũng như chi phí trong quá trình sản xuất gỗ.
Bước 5 – Điều chỉnh thời gian sấy.
Công đoạn điều chỉnh thời gian sấy diễn ra như thế nào? Bên cạnh việc điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm như đã trình bày, việc kiểm soát thời gian thực hiện quy trình kỹ thuật sấy gỗ cũng tạo ra nhiều lợi ích quan trọng. Công đoạn này có vai trò quyết định chất lượng gỗ sấy được tạo thành.
Dưới đây là một số lưu ý khi điều chỉnh thời gian sấy gỗ:
- Không nên sấy gỗ quá nhanh: Sấy gỗ trong thời gian quá ngắn sẽ làm gỗ không đạt được độ ẩm thích hợp, dễ bị co ngót quá mức, dẫn đến nứt nẻ và biến dạng.
- Không nên sấy gỗ quá lâu: Ngược lại, khi sấy trong thời gian quá lâu có thể khiến gỗ bị mất nước quá nhiều, khô cứng, dẫn đến suy giảm độ bền và chất lượng.
- Theo dõi độ ẩm của gỗ thường xuyên: Bên cạnh việc điều chỉnh độ ẩm từ ban đầu, người thợ nên kiểm tra độ ẩm xuyên suốt trong thời gian quá trình sấy diễn ra. Đảm bảo gỗ sấy đạt độ ẩm hoàn hảo sau khi được lấy ra khỏi lò.
Tóm lại, bên cạnh nhiệt độ hay độ ẩm, thời gian cũng là yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng gỗ sau khi chúng được lấy ra khỏi lò sấy. Một khi hiểu rõ về các đặc điểm của gỗ cũng như kỹ thuật sấy gỗ, chúng ta có thể điều chỉnh thời gian sấy gỗ phù hợp, giúp tạo ra những thanh gỗ vừa ổn định, vừa bền và sở hữu vẻ đẹp ấn tượng.
Kết luận.
Sau khi cùng nhau tìm hiểu các bước trong quy trình kỹ thuật sấy gỗ, mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra kỹ thuật sấy gỗ đòi hỏi nhiều yếu tố như thời gian, công sức và ứng dụng công nghệ. Việc chúng ta hiểu rõ và tuân thủ đúng quy trình không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm, mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành gỗ. Ngoài ra, bài viết kỹ thuật sấy gỗ này còn nằm trong chuỗi bài về quy trình sản xuất gỗ, bao gồm: thu thập gỗ, chế biến và gia công gỗ, xử lý bề mặt gỗ, tẩm bảo vệ gỗ, sơn phủ gỗ và bảo quản gỗ… hy vọng đã mang đến cho bạn góc nhìn đầy đủ hơn về ngành chế biến gỗ hiện nay. Trong trường hợp, bạn muốn tìm mua gỗ sấy giá sỉ, số lượng lớn thì có thể liên hệ với Timber Phoenix và đến nhà máy tham quan trực tiếp kho gỗ sấy và các loại gỗ nguyên liệu có quy cách đa dạng như: gỗ tròn, gỗ xẻ, gỗ cưa, gỗ thô, gỗ hộp, gỗ nguyên tấm…
—
Ngoài ra, từ bài viết này bạn có thể xem xét thêm các chủ đề liên quan sau đây:
- Quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
- Thu thập gỗ là gì?
- Thu hoạch gỗ là gì?
- Thu mua nguyên liệu gỗ là gì?
- Chế biến gỗ thô là gì?
- Sấy Gỗ là gì?
- Quy trình kỹ thuật sấy gỗ.
- Chế biến và gia công gỗ là gì?
- Quy trình chế biến và gia công gỗ.
- Hoàn thiện và bảo vệ gỗ là gì?
- Quy trình hoàn thiện và bảo vệ gỗ.
- Quy trình xử lý và bảo quản gỗ.
- Xử lý bề mặt gỗ là gì?
- Quy trình xử lý bề mặt gỗ.
- Tẩm bảo vệ gỗ là gì?
- Quy trình kỹ thuật tẩm bảo vệ gỗ.
- Sơn phủ gỗ là gì?
- Quy trình kỹ thuật sơn phủ gỗ.
- Bảo quản gỗ là gì?
- Quy trình bảo quản gỗ.
