Hiện tượng gỗ bị thâm đen, nứt nẻ, biến dạng, co ngót, trương nở, mục nát, cong vênh, sần sùi… là những khuyết điểm ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và chất lượng của sản phẩm gỗ. Trong đó, thâm đen là hiện tượng biến dạng của gỗ, khiến cho các sản phẩm gỗ bị phai màu, gây mất thẩm mỹ đối với không gian xung quanh. Ngoài ra, đây là dấu hiệu cho biết cấu trúc gỗ đã bị hư hại, yêu cầu các biện pháp khắc phục nên được thực hiện kịp thời. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về lý do tại sao gỗ bị thâm đen, kể từ khái niệm cho đến nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả hiện tượng thâm đen ở gỗ.
Tại sao gỗ bị thâm đen? Nguyên nhân và cách xử lý.
Khái niệm gỗ bị thâm đen?
Tìm hiểu khái niệm gỗ bị thâm đen là gì? Gỗ bị thâm đen là một biểu hiện của tình trạng phai màu, theo thuật ngữ Tiếng Anh là Wood Discoloration, nhằm chỉ trạng thái các sợi gỗ bị đổi sang màu đen hoặc nâu đen. Điều này làm cho các sản phẩm gỗ vừa mất đi vẻ đẹp ban đầu, vừa suy giảm độ bền, hiệu suất sử dụng và giá trị thương mại. Sự thay đổi độ ẩm là nguyên nhân chính khiến cho gỗ bị thâm đen, dấu hiệu cấu trúc gỗ đã bị tổn hại và có thể bị nứt nẻ hoặc mụt nát trong thời gian ngắn. Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác tạo ra khuyết điểm này, bao gồm ánh sáng mặt trời, nhiệt độ, nấm mốc hoặc côn trùng…
Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể bảo vệ cho các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác tránh khỏi tình trạng bị thâm đen bằng cách áp dụng nhiều biện pháp khắc phục khác nhau. Cụ thể như: lựa chọn loại gỗ có tính năng phù hợp, thực hiện quy trình sấy gỗ, tẩm bảo vệ hoặc sơn phủ hóa chất bảo vệ một cách kỹ lưỡng trước khi đưa vào sử dụng. Ngoài ra, chúng ta còn có thể bổ sung thêm các loại chống thấm nước, chất chống nấm mốc, chống mối mọt, chống cháy, chống tia UV, cách nhiệt… nhằm tăng cường khả năng tự bảo vệ của gỗ
Ngoài ra, hiện nay nhiều doanh nghiệp trong nước đang có xu hướng sử dụng gỗ nhập khẩu, do nguồn cung ổn định, hoạt động khai thác gỗ hợp pháp. Đồng thời, kết hợp việc cải tiến quy trình sản xuất, nhằm tạo ra nhiều sản phẩm không chỉ đáp ứng về chức năng và thẩm mỹ, mà còn hạn chế tình trạng thâm đen và tăng cường khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố gây hại khác. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải tìm được những nhà cung cấp gỗ uy tín trên thị trường, và đảm bảo nguồn gốc gỗ thông qua kiểm tra các chứng chỉ rừng cần thiết.
Xem thêm: Thâm đen gỗ là gì? Nhận biết, nguyên nhân và cách khắc phục.
Nguyên nhân khiến gỗ bị thâm đen.
Đâu là những nguyên nhân khiến gỗ bị thâm đen? Có nhiều tác nhân gây hại làm ảnh hưởng tiêu cực đến màu sắc gỗ, như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, nấm mốc hoặc côn trùng… Chúng làm mất đi độ đồng đều của bề mặt gỗ, khiến nhiều sản phẩm đồ ngoại thất hoặc nội thất bị mất đi tính thẩm mỹ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các không gian sinh hoạt và làm việc.
Một số nguyên nhân gây ra tình trạng thâm đen gỗ cụ thể như sau:
- Nấm mốc: Nấm mốc là loại sinh vật gây hại phát triển trên những chi tiết gỗ bị ẩm ướt. Chúng sẽ tiết ra những chất thải, khiến cho gỗ bị thâm đen và dễ bị mục nát. (Tìm hiểu nấm mốc gây hại cho gỗ là gì?).
- Côn trùng: Tương tự như nấm mốc, các loại côn trùng bám lên bề mặt gỗ mang theo bụi bẩn và để lại chất thải, khiến cho sản phẩm gỗ bị thâm đen và mất thẩm mỹ. (Tìm hiểu côn trùng gây hại cho gỗ là gì?).
- Chất hóa học: Các loại chất bảo vệ hoặc dung dịch tẩy rửa có nồng độ axit và tính kiếm quá mạnh, có thể khiến cho gỗ dễ bị phai màu và thâm đen.
- Bụi bẩn: Bụi bẩn có thể bám trên bề mặt gỗ trong thời gian dài có thể khiến cho sản phẩm gỗ bị thâm đen hoặc biến dạng.
- Độ ẩm: Độ ẩm quá cao là môi trường lý tưởng cho các loài nấm mốc và côn trùng gây hại tấn công, khiến cho gỗ bị biến dạng và phai màu. (Tìm hiểu độ ẩm của gỗ là gì?).
- Nhiệt độ: Khi gỗ có nhiệt độ quá thấp có thể làm cho gỗ dễ bị côn trùng và mối mọt gây hại tấn công, làm cho sản phẩm gỗ bị phai màu và thâm đen. (Tìm hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
- Ánh sáng: Ánh sáng mặt trời có chứa các tia cực tím có thể làm cho gỗ bị thâm đen, phá vỡ các phân tử, khiến cho sản phẩm dễ bị xỉn màu và thâm đen. (Tìm hiểu ánh sáng gây hại cho gỗ là gì?).
Nhìn chung, gỗ là một nguyên liệu tự nhiên vì thế có nhiều nguyên nhân khiến cho sản phẩm gỗ bị thâm đen. Những nguyên nhân này bao gồm: sự thiếu sót trong giai đoạn gia công gỗ, do ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường, sử dụng loại gỗ kém chất lượng, hoặc do điều kiện sử dụng không đảm bảo, cũng như sản phẩm không được quan tâm chăm sóc thường xuyên. Tuy nhiên, nếu trong quá trình mua sắm và sử dụng sản phẩm, chúng ta hiểu và chú ý đến việc lựa chọn loại gỗ phù hợp, thực hiện gia công cẩn thận và bảo trì định kỳ, thì có thể kịp thời phát hiện khi sản phẩm có dấu hiệu bị hư hại, từ đó giảm thiểu những thiệt hại không đáng có về sau.
Xem thêm: Gia công gỗ là gì? Khái niệm, vai trò và ứng dụng.
Tác hại khi gỗ bị thâm đen.
Gỗ bị thâm đen gây ra những tác hại gì? Bên cạnh những tác hại liên quan đến tính thẩm mỹ, tình trạng gỗ bị thâm đen còn là dấu hiệu của những khuyết điểm khác của gỗ, như cong vênh, lồi lõm, nứt gãy hoặc mục nát…
Cụ thể, các tác hại mà hiện tượng thâm đen ở gỗ gây ra bao gồm:
- Làm mất tính thẩm mỹ: Gỗ bị thâm đen sẽ làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của gỗ, khiến cho sản phẩm trở nên không đều màu và làm mất đi vẻ đẹp thẩm mỹ của những không gian sinh hoạt và làm việc. Kể từ phòng khách cho đến phòng ngủ, nhà bếp và văn phòng làm việc. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
- Mất đi khả năng tự bảo vệ: Gỗ bị thâm đen sẽ giảm khả năng chống chịu với các tác nhân gây hại từ môi trường, khiến cho chi tiết gỗ dễ bị hư hỏng, mục nát và suy giảm hiệu suất sử dụng. (Tìm hiểu tác nhân gây hại cho gỗ là gì?).
- Làm giảm hiệu suất sử dụng: Gỗ bị thâm đen sẽ khiến cho sản phẩm gỗ mất đi độ bền và tính thẩm mỹ, nên khó thực hiện được toàn bộ tính năng vốn có. Ví dụ, nếu bàn ghế bị thâm đen, sẽ dễ gãy và tạo ra cảm giác mất vệ sinh, khiến chúng ta không muốn sử dụng. (Tìm hiểu hiệu suất sử dụng của gỗ là gì?).
- Tăng nguy cơ gây hại cho sức khỏe: Một số loại nấm mốc phát triển trên gỗ bị thâm đen có thể sản sinh ra các chất độc hại, khiến chúng ta xuất hiện những vết mẩn đỏ, gây ngứa rát hoặc làm suy giảm chức năng của hệ hô hấp… Đồng thời, việc gỗ giảm đi độ bền có thể khiến cho sàn gỗ, cầu thang, cột nhà hoặc giường gỗ… bị hư hại trong lúc sử dụng, gây ra những tai nạn đe dọa đến sự an toàn của người dùng.
- Làm giảm giá trị thương mại: Có thể thấy, các sản phẩm gỗ bị thâm đen vừa mất đi tính thẩm mỹ, vừa bị suy giảm hiệu suất sử dụng và tuổi thọ bị rút ngắn. Tất cả những yếu tố này làm suy giảm giá trị thương mại và khiến cho đồ gỗ khó bán, gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh.
Như vậy, một khi gỗ bị thâm đen sẽ kéo theo nhiều tác động tiêu cực như là mất thẩm mỹ, suy giảm độ bền, độ cứng, cũng như thu hút thêm nhiều tác nhân gây hại khác tìm đến. Từ đó gây ảnh hưởng đến chức năng và làm cho tuổi thọ của sản phẩm bị rút ngắn. Điều này không chỉ làm giảm giá trị của các công trình mà còn khiến cho sinh hoạt hàng ngày của chúng ta trở nên bất tiện, thậm chí đe dọa đến sự an toàn của người dùng. Và cũng cần phải lưu ý rằng, đối với các loại gỗ tốt thì vẫn có thể bị thâm đen nếu như chúng ta không biết cách lựa chọn loại gỗ và áp dụng các biện pháp phòng tránh phù hợp.
Xem thêm: Những kinh nghiệm giúp lựa chọn sản phẩm gỗ chất lượng.
Tại sao dùng gỗ tốt vẫn bị thâm đen?
Lý giải tại sao dùng sản phẩm bằng gỗ tốt vẫn bị thâm đen? Nhìn chung, gỗ tốt là những nhóm nguyên liệu có thể giúp đảm bảo các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác… đạt được hiệu suất sử dụng tối đa. Điều này có nghĩa là gỗ không chỉ đáp ứng các yêu cầu về thẩm mỹ, mà còn giúp đảm bảo độ bền, độ cứng và khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố gây hại. Ví dụ, nhóm gỗ quý như gỗ Lim, Hương, Cẩm Lai hoặc Gõ Đỏ…
Tuy nhiên, do một số nguyên nhân như sử dụng trong thời gian dài, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhiều loại sinh vật tấn công và không được vệ sinh, bảo trì thường xuyên… Do đó mà gỗ tốt vẫn có thể bị thâm đen, cụ thể như sau:
- Thời gian sử dụng quá lâu: Mỗi sản phẩm gỗ đều có tuổi thọ sử dụng tối đa, kể cả những vật dụng được làm từ nguồn nguyên liệu là gỗ quý. Do đó, nếu đạt đến giới hạn, gỗ tốt vẫn sẽ bị xơ hoá và dễ bị hư hại nếu không được chăm sóc một cách kỹ lưỡng. (Tìm hiểu tuổi thọ của gỗ là gì?).
- Điều kiện môi trường khắc nghiệt: Gỗ được xem là tốt khi chống chịu trước sự gây hại của nhiều tác nhân gây hại từ môi trường như ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm… Tuy nhiên, nếu những yếu tố này tác động mạnh liên tục trong thời gian dài vẫn có thể gây ra các hiện tượng biến dạng hoặc nứt gãy.
- Sinh vật gây hại tấn công quá nhiều: Các loài nấm mốc, mối mọt, kiến, ong, bọ hoặc một số loài côn trùng gây hại khác rất dai dẳng. Nếu như chúng ta không tiêu diệt hoặc ngăn cản, chúng sẽ tiếp tục tấn công ngày càng mạnh mẽ và có thể phá vỡ cấu trúc, làm thâm đen và mục nát kể cả là gỗ tốt. (Tìm hiểu mối mọt gây hại cho gỗ là gì?).
- Tiếp xúc chất hóa học không phù hợp: Chất hoá học là yếu tố có thể trực tiếp làm cho gỗ bị nhiễm màu và thay đổi cấu trúc, tạo ra những vết thâm đen trên bề mặt và tăng nguy cơ xâm nhập của nấm mốc gây hại.
Có thể thấy rằng, dù cho sản phẩm được làm bằng gỗ tốt hay các loại gỗ quý hiếm như thế nào thì khâu xử lý trong quá trình gia công, cũng như hoạt động chăm sóc và bảo quản gỗ trong quá trình sử dụng mới là quan trọng hơn cả. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên vệ sinh và quan sát sản phẩm, nhờ đó kịp thời phát hiện những dấu hiệu chứng tỏ gỗ đang bị thâm đen hoặc các tác nhân gây hại khác tấn công, để rồi áp dụng biện pháp khắc phục và sửa chữa hiệu quả.
Xem thêm: Gỗ quý là gì? Khái niệm, đặc điểm và ứng dụng.
Các cách xử lý khi gỗ bị thâm đen.
Có những cách xử lý gỗ bị thâm đen nào hiệu quả? Một số biện pháp khắc phục tình trạng thâm đen gỗ phổ biến hiện nay bao gồm sơn, mài hoặc nhuộm màu. Tuy nhiên, để bảo vệ được vẻ đẹp và chất lượng của gỗ trong một thời gian dài, chúng ta nên lưu ý sử dụng sản phẩm trong điều kiện thích hợp, thường xuyên chăm sóc và bảo trì sản phẩm gỗ định kỳ.
Cụ thể, một số biện pháp khắc phục sản phẩm gỗ bị thâm đen, bao gồm:
- Loại bỏ nguyên nhân gây hại: Để ngăn chặn các khuyết điểm của gỗ trở nên nghiêm trọng hơn, chúng ta nên tiến hành loại bỏ nguyên nhân gây hại càng sớm càng tốt. Trong đó, bao gồm yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, nấm mốc hoặc côn trùng…
- Thực hiện mài và chà nhám: Đối với những dấu hiệu thâm đen gỗ xuất hiện ở những vùng nhỏ trên bề mặt, chúng ta có thể mài hoặc chà nhám để loại bỏ. Khi thực hiện kỹ thuật này cần lưu ý không để chi tiết gỗ bị quá mỏng, khiến chúng không thể thực hiện đúng chức năng.
- Phủ chất bảo vệ cho gỗ: Chúng ta có thể áp dụng các chất bảo vệ để tăng khả năng chống chịu của gỗ, chẳng hạn như chất chống côn trùng, chất chống mối mọt, chống nấm mốc, chống nước, chống cháy, cách nhiệt… cũng như nhiều loại chất bảo vệ khác để giúp sản phẩm gỗ duy trì độ bền, hiệu suất sử dụng cũng như tính thẩm mỹ trong thời gian dài. Khi thực hiện sơn phủ, cần chú ý lựa chọn hoá chất phù hợp với loại gỗ và mục đích sử dụng. (Tìm hiểu chất bảo vệ gỗ là gì?).
- Thay thế chi tiết và ghép gỗ: Nếu như gỗ bị thâm đen và suy giảm độ bền hoặc mục nát nghiêm trọng, chúng ta có thể thay thế chi tiết hoặc ghép gỗ để khắc phục. Điều quan trọng là cần lựa chọn loại gỗ có màu sắc và đặc tính tương đương. (Tìm hiểu đặc tính của gỗ là gì?).
- Tìm đến đơn vị gia công uy tín: Bạn có thể tìm đến những đơn vị gia công uy tín để khôi phục lại hình dạng và chức năng của các sản phẩm gỗ. (Tìm nơi gia công gỗ uy tín, chất lượng ở đâu?).
Tóm lại, gỗ là một vật liệu tự nhiên sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, kể từ màu sắc, vân gỗ, mùi hương cho đến độ cứng, độ bền… chúng giúp mang đến sự chắc chắn, vẻ đẹp thẩm mỹ cho công trình và các sản phẩm đồ nội thất, ngoại thất, trang trí và nhiều ứng dụng khác.
Bên cạnh đó, gỗ cũng tồn tại những khuyết điểm nhất định, đòi hỏi chúng ta cần phải chú ý như: sự biến dạng, co ngót, cong vênh, nứt nẻ, phai màu, mục nát… xảy do các tác động tiêu cực của yếu tố môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nấm mốc, mối mọt và các loại côn trùng gây hại khác, hoặc do va đập trong quá trình sử dụng. Mặc dù vậy, chúng ta có thể khắc phục tất cả dấu hiệu nguy hại kể trên thông qua quy trình chế biến, gia công, tẩm sấy, xử lý bề mặt và sơn phủ bảo vệ một cách tỉ mỉ, kết hợp với công tác vệ sinh, bảo trì định kỳ.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu lý do tại sao gỗ bị thâm đen, bao gồm khái niệm, nguyên nhân và cách xử lý mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra hiện tượng gỗ bị thâm đen là dấu hiệu cho biết sản phẩm đã bị tác động xấu bởi các tác nhân gây hại như nấm mốc, côn trùng, ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm. Nếu như chúng ta không kịp thời thực hiện các biện pháp khắc phục, gỗ sẽ nhanh chóng bị mất đi độ bền, suy giảm hiệu suất sử dụng, tuổi thọ của sản phẩm cũng như giá trị thương mại. Điều này đòi hỏi việc chăm sóc và bảo trì sản phẩm gỗ nên được thực hiện đều đặn, để đảm bảo gỗ luôn giữ được tình trạng tốt nhất.
