Trong quá trình sản xuất và chế biến gỗ, thì các công đoạn như gia công gỗ, xử lý bề mặt và bảo vệ gỗ là đóng vai trò quan trọng góp phần quyết định đến chất lượng của sản phẩm cuối cùng. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về các phương pháp gia công gỗ phổ biến hiện nay, bao gồm phương pháp thủ công, phương pháp hiện đại và phương pháp ứng dụng nghệ thuật.
Các phương pháp gia công gỗ phổ biến? Đặc điểm và xu hướng phát triển.
Giới thiệu về gia công gỗ.
Tìm hiểu khái niệm gia công gỗ? Gia công gỗ hay còn gọi là gia công mộc, làm mộc, theo thuật ngữ tiếng Anh là Wood Working, nhằm chỉ công đoạn chuyển đổi gỗ nguyên liệu thô thành các sản phẩm gỗ cuối cùng. Những sản phẩm này có thể là vật liệu xây dựng, đồ ngoại thất, nội thất, trang trí… và nhiều ứng dụng khác. Ví dụ, khi chúng ta muốn sở hữu một bộ tủ quần áo bằng gỗ Xoan Đào, sẽ cần một quá trình để người thợ biến những nguyên liệu gỗ thô thành sản phẩm hoàn thiện và đưa vào sử dụng. Quá trình này được gọi là gia công gỗ.
Gia công gỗ là một khâu quan trọng của quy trình sản xuất và chế biến gỗ cùng với chế biến gỗ thô, sấy gỗ, xử lý bề mặt, tẩm bảo vệ, sơn phủ gỗ và bảo quản gỗ…
Hiện nay, có 03 phương pháp gia công gỗ được nhiều đơn vị áp dụng, bao gồm: Phương pháp thủ công, hiện đại và nghệ thuật. Nhờ đó, đảm bảo quy trình được thực hiện một cách bài bản, với đủ 07 bước cơ bản là thiết kế sản phẩm, chuẩn bị gỗ, cắt gỗ, khoan lỗ, xử lý bề mặt, nối gỗ và kiểm tra chất lượng. Điều này giúp tạo nên các sản phẩm cuối cùng có thể đáp ứng nhu cầu sử dụng, tính thẩm mỹ phù hợp với nhiều phong cách khác nhau. Đồng thời, quá trình gia công gỗ còn phải kết hợp với một số công đoạn liên quan đến bảo vệ và bảo quản gỗ như: ngâm tẩm, sấy khô, sơn phủ… nhằm kéo dài tuổi thọ của sản phẩm gỗ trước những tác nhân gây tại từ môi trường.
Xem thêm: Gia công gỗ là gì? Khái niệm, vai trò và ứng dụng.
Vai trò của gia công gỗ.
Quy trình gia công gỗ có vai trò gì? Hiện nay, nhiều phương pháp gia công gỗ đã giúp tạo ra những sản phẩm hoàn thiện giúp đáp ứng nhiều nhu cầu của chúng ta, kể từ các vật liệu xây dựng giúp hoàn thiện các công trình nhà ở, trường học và bệnh viện… cho đến những món đồ ngoại thất, nội thất hoặc trang trí.
Những vai trò quan trọng của quy trình gia công gỗ đối với cuộc sống của chúng ta, bao gồm:
- Vai trò đối với cuộc sống: Gia công gỗ tạo ra các sản phẩm thiết yếu, giúp cuộc sống của con người trở nên tiện nghi hơn, bao gồm đồ ngoại thất, nội thất, đồ gia dụng và trang trí…
- Vai trò đối với ngành gỗ: Sự phát triển của lĩnh vực gia công giúp ngành công nghiệp gỗ xuất hiện nhiều sản phẩm sáng tạo và độc đáo. Điều này giúp nâng cao vị thế và uy tín của các doanh nghiệp trong nước trên thị trường quốc tế.
- Vai trò đối với nền kinh tế: Không chỉ có vai trò quan trọng trong ngành gỗ, lĩnh vực gia công gỗ trong nước phát triển có khả năng tạo nâng cao vị thế của nền kinh tế Việt Nam. Nếu công đoạn này được chú trọng phát triển, sẽ tạo nên các sản phẩm giá trị cao, giúp nhận được sự ưa chuộng từ thị trường quốc tế, góp phần tăng cường xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài.
- Vai trò đối với xã hội: Ngành gia công gỗ bao gồm nhiều công đoạn phức tạp và liên tục phát triển, vì vậy lĩnh vực này luôn yêu cầu số lượng lớn người lao động. Nhờ đó, tạo ra nhiều cơ hội việc làm, đồng thời nâng cao thu nhập cho gia đình và cộng đồng.
- Vai trò đối với môi trường: Thông qua việc thực hiện quy trình gia công gỗ theo những nguyên tắc bền vững như sử dụng nguồn gỗ có chứng chỉ rừng, gỗ tái chế hoặc thực hiện cải thiện công nghệ xử lý chất thải… Chúng ta có thể góp phần duy trì nguồn tài nguyên gỗ, đồng thời giúp ngăn chặn những tác động xấu gây ra ô nhiễm môi trường.
Có thể thấy, quy trình gia công gỗ đã mang lại nhiều lợi ích cho nhiều khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta. Mặc dù vậy, hiện nay vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh vấn đề chuẩn bị nguồn nguyên liệu, cụ thể là việc sử dụng gỗ tự nhiên có phải là phá hoại môi trường hay không. Để trả lời vấn đề này một cách cụ thể, chúng ta cần phải đánh giá về toàn bộ quá trình khai thác, sản xuất và sử dụng gỗ. Ví dụ, nếu tiến hành khai thác gỗ một cách hợp pháp, đảm bảo an toàn, có kế hoạch tái trồng rừng sau khi thu hoạch thì là không gây hại cho môi trường và ngược lại. Khai thác gỗ trái phép, khai thác bừa bãi, tận thu và thiếu an toàn, không quan tâm đến hoạt động tái trồng thì là phá hoại môi trường.
Xem thêm: Sử dụng gỗ tự nhiên có phải là phá hoại môi trường.
Quy trình gia công gỗ.
Gia công gỗ được thực hiện như thế nào? Các phương pháp gia công gỗ hiện nay, như phương pháp thủ công, hiện đại và nghệ thuật, có vai trò giúp quy trình gia công được thực hiện một cách hiệu quả nhất. Nhằm tạo nên những thành phẩm chất lượng, đảm bảo hiệu suất sử dụng và tính thẩm mỹ, bao gồm:
- Thiết kế sản phẩm: Bước đầu tiên của quy trình gia công gỗ là chúng ta cần phải đảm bảo có một bản thiết kế sản phẩm hoàn thiện. Dựa vào đó, người thợ mộc có thể hoàn thiện từng chi tiết gỗ một cách chính xác, đồng thời tạo ra sản phẩm cuối cùng thẩm mỹ và phù hợp với nhu cầu sử dụng.
- Chuẩn bị gỗ: Đầu tiên, gỗ nguyên liệu sẽ được kiểm tra và lựa chọn một cách kỹ lưỡng dựa theo đặc tính của gỗ, kích thước và màu sắc… Chúng ta có thể thu thập gỗ từ quá trình thu hoạch hoặc thu mua từ các nhà cung cấp gỗ uy tín. (Tìm hiểu thu mua nguyên liệu gỗ là gì?).
- Cắt gỗ: Tiếp theo, dựa trên thiết kế, chúng ta tiến hành cắt những khối gỗ đã được chuẩn bị thành các tấm gỗ hoặc thanh gỗ phù hợp với kích thước và hình dạng phù hợp, bằng cách sử dụng cưa tay, máy cưa hoặc máy cắt…
- Khoan lỗ: Các lỗ khoan thường được dùng để làm mối nối hoặc có tác dụng trang trí cho sản phẩm gỗ. Chúng ta cần xác định mục tiêu cụ thể để có thể lựa chọn và áp dụng những phương pháp khoan phù hợp, bao gồm máy CNC, máy khoan, dùi đục hoặc giấy nhám….
- Xử lý bề mặt: Sau khi trải qua các công đoạn cắt và khoan gỗ, những chi tiết gỗ cần được xử lý bề mặt, bao gồm các kỹ thuật mài gỗ, sơn phủ và làm khô… Bước này có tác dụng làm sạch và tăng cường khả năng chống chịu của gỗ đối với các tác nhân gây hại từ môi trường, như ánh nắng, nhiệt độ, độ ẩm và mối mọt…
- Nối gỗ: Như vậy là sau khi thực hiện xử lý bề mặt, chúng ta đã có các chi tiết gỗ bền bỉ và thẩm mỹ cần được ghép nối bằng nhiều phương pháp khác nhau như dùng đinh, vít, đinh tán, bu lông, keo dán hoặc nối mộng…
- Kiểm tra chất lượng: Cuối cùng, sản phẩm gỗ hoàn thiện phải trải qua quá trình kiểm tra để đảm bảo rằng không xuất hiện bất cứ lỗi nào xảy ra, như vết bẩn, vết nứt, trầy xước hoặc hở khớp nối… Đồng thời, chúng ta cần sửa chữa hoặc thay thế nguyên liệu khi cần thiết.
Tóm lại, quy trình gia công gỗ đã tạo ra những sản phẩm đáp ứng những yêu cầu kỹ thuật, có thể thực hiện được các yêu cầu sử dụng và nâng cao tính thẩm mỹ cho mọi không gian. Ngoài ra, dựa vào đặc tính của gỗ, chi phí và quy mô sản xuất mà các doanh nghiệp cần điều chỉnh từng bước gia công một cách hợp lý. Đồng thời, nếu bạn muốn đa dạng hóa nguồn nguyên liệu gỗ, chúng ta có thể tham khảo thêm các nguồn gỗ nhập khẩu từ các nhà cung cấp gỗ uy tín trên thị trường hiện nay. Điều này bao gồm việc đảm bảo gỗ có nguồn gốc bền vững và sở hữu các chứng chỉ rừng như FSC, SFI, PEFC… được xem là yếu tố quan trọng hàng đầu. (Tìm hiểu chứng chỉ FSC là gì?).
Xem thêm: Tìm hiểu các bước trong quy trình gia công gỗ.
Các phương pháp gia công gỗ phổ biến.
Phương pháp gia công gỗ thủ công.
Phương pháp gia công gỗ thủ công là gì? Phương pháp gia công gỗ thủ công là quá trình chuyển đổi gỗ thô thành các sản phẩm gỗ hoàn thiện bằng những kỹ thuật thủ công. Bên cạnh đó, mỗi công đoạn thực hiện đều yêu cầu những dụng cụ tương ứng, bao gồm:
- Dụng cụ đo lường: Chúng ta cần lựa chọn những dụng cụ đo lường hợp lý để xác định vị trí cắt và khoan lỗ một cách chính xác nhất. Một số dụng cụ đo lường phổ biến bao gồm thước kẹp, thước dây hoặc thước đo góc… Ngoài ra, hiện nay còn có một số thiết bị có thể giúp chúng ta kiểm tra các công đoạn xử lý như máy đo độ ẩm, máy kiểm tra màu sơn hoặc máy đo nhiệt độ…
- Dụng cụ cắt gỗ: Việc sử dụng công cụ cắt gỗ phù hợp giúp các vết cắt trở nên chính xác và mượt mà. Các loại dụng cụ cắt gỗ được sử dụng phổ biến, bao gồm cưa tay, máy cưa, máy cắt, máy CNC…
- Dụng cụ đục gỗ: Dụng cụ đục gỗ thường được dùng để tạo ra các khe, lỗ, và các chi tiết điêu khắc trên gỗ. Việc sử dụng công cụ này có tác dụng tạo ra những mối nối gỗ hoặc nâng cao tính thẩm mỹ cho bề mặt gỗ.
- Dụng cụ nối gỗ: Bên cạnh việc tạo ra các mộng nối được tạo ra bằng cách đục, khắc trên gỗ, người thợ mộc thường sử dụng một số phương pháp khác để nối gỗ như dùng keo dán, ốc vít hoặc bu lông…
- Dụng cụ xử lý bề mặt: Có nhiều phương pháp xử lý bề mặt được áp dụng trong quy trình gia công gỗ, bao gồm mài mịn, sơn màu hoặc phủ bảo vệ… Do đó, người thợ có thể lựa chọn những dụng cụ phù hợp cho từng kỹ thuật như máy mài, giấy nhám, cọ sơn, sơn màu, phủ bóng, phủ các lớp bảo vệ nhằm tăng cường khả năng chống cháy, chống tia UV hoặc chống nước…
- Dụng cụ sấy gỗ thủ công: Để loại bỏ độ ẩm và tạo sự ổn định cho gỗ, chúng ta có thể sử dụng phương pháp sấy khô thủ công như phơi khô trong điều kiện khô ráo và thoáng mát. Lúc này cần sử dụng một số công cụ phổ biến như tấm trải, khay đựng hoặc quạt giúp gỗ khô nhanh hơn…
Các phương pháp gia công gỗ thủ công thường đòi hỏi nhiều thời gian và công sức, vì vậy chúng thường được áp dụng cho những dự án sản xuất gỗ quy mô nhỏ. Đồng thời, phương pháp này đòi hỏi người thợ mộc phải có tay nghề cao, hiểu các đặc tính của gỗ và nắm được cách sử dụng của nhiều công cụ.
Phương pháp gia công gỗ hiện đại.
Có những phương pháp gia công gỗ hiện đại nào? Phương pháp gia công gỗ hiện đại là tập hợp các quy trình sử dụng các công cụ thực hiện cắt gỗ, nối gỗ, sơn gỗ hoặc phủ bề mặt… một cách hiệu quả, đáng tin cậy và có độ chính xác cao.
Một số công cụ phổ biến được sử dụng trong các phương pháp gia công gỗ hiện đại bao gồm:
- Máy cắt và mài gỗ: Có nhiều loại dụng cụ hiện đại để cắt gỗ như, như máy cưa đĩa, máy cắt hoặc máy mài… Chúng giúp các chi tiết gỗ được tạo ra có độ chính xác cao hơn về hình dạng và kích thước.
- Máy khoan gỗ: Máy khoan gỗ hiện đại cho phép tạo ra lỗ và mối nối gỗ một cách dễ dàng, nhanh chóng, chính xác và thẩm mỹ.
- Tẩm bảo vệ hiện đại: Các phương pháp tẩm bảo vệ hiện đại được ứng dụng trong quy trình gia công gỗ, bao gồm việc sử dụng những loại hóa chất theo công nghệ mới thân thiện với môi trường, như công nghệ chân không hoặc công nghệ nano…
- Công cụ phun sơn: Công cụ phun tự động có khả năng phủ màng sơn hoặc lớp bảo vệ một cách đồng đều, nhanh chóng và chính xác lên bề mặt sản phẩm gỗ.
- Công cụ sấy gỗ: Công cụ sấy gỗ hiện đại bao gồm máy sấy nhiệt, hơi nước, tia hồng ngoại hoặc tia cực tím… Chúng có khả năng kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm một cách tự động, giúp tối ưu hóa quá trình sấy gỗ và đảm bảo khả năng chống chịu của sản phẩm trước nhiều yếu tố gây hại như nước, mối mọt hoặc nấm mốc…
- Máy công nghệ cao (CNC): Các hệ thống máy CNC có thể thực hiện hầu hết các công đoạn trong quy trình gia công gỗ bao gồm thiết kế, cắt gỗ, khoan lỗ và xử lý bề mặt… Nhờ đó, các sản phẩm gỗ được tạo ra một cách nhanh chóng với độ phức tạp cao, giúp tối ưu hiệu suất sử dụng và tính thẩm mỹ.
- Công cụ IoT (Internet of Things) và trí tuệ nhân tạo (AI): Sự kết hợp của IoT và AI đã giúp quy trình gia công gỗ được quản lý một cách tự động, góp phần tối ưu hóa thời gian cùng chi phí thực hiện. Ngoài ra, các công nghệ thông minh này còn giúp đo lường và hỗ trợ công tác sử dụng tài nguyên gỗ một cách hiệu quả.
Có thể thấy, phương pháp gia công gỗ hiện đại đang vẫn đang được nghiên cứu và phát triển liên tục, nhằm tạo ra các sản phẩm gỗ chất lượng một cách nhanh chóng và đảm bảo hiệu suất sử dụng tối ưu. Đặc biệt, các loại máy CNC, IoT hoặc AI có khả năng tiết kiệm thời gian, tiết kiệm năng lượng và nguyên liệu đang được nhiều doanh nghiệp chú trọng cải tiến. Cụ thể tại Timber Phoenix, hệ thống máy CNC nhiều trục được nhập khẩu trực tiếp từ Châu Âu đang được áp dụng, nhằm cung cấp các dịch vụ gia công mộc theo từng công đoạn hoặc trọn gói cho lĩnh vực xây dựng và nội thất. Những dịch vụ gia công mộc của Timber Phoenix, bao gồm: Cưa xẻ, hong gió, ngâm tẩm, sấy khô, gia công hoàn thiện hoặc gia công bán thành phẩm nội thất, ngoại thất… Chúng tôi cam kết, toàn bộ quy trình gia công mộc đều được kiểm soát chất lượng một cách nghiêm ngặt.
Xem thêm: Cần lưu ý những gì khi tìm xưởng gia công đồ gỗ?
Phương pháp gia công gỗ nghệ thuật.
Phương pháp gia công gỗ nghệ thuật là gì? Phương pháp gia công gỗ nghệ thuật được thực hiện nhằm tạo ra những sản phẩm gỗ mang tính nghệ thuật đặc biệt, ví dụ những công trình như Chùa Một Cột, tượng, tranh khảm hoặc bộ bàn ghế điêu khắc…
Phương pháp này được tiến hành bằng cách sử dụng kết hợp những công cụ thủ công hoặc công nghệ hiện đại, bao gồm:
- Dụng cụ thủ công: Phương pháp gia công gỗ thủ công thường thể hiện tay nghề và tâm hồn nghệ sĩ của người thợ mộc, thông qua việc sử dụng các công cụ mài, đục, chạm, trổ, và sơn phủ… Nhờ đó, các sản phẩm được tạo ra mang vẻ đẹp nghệ thuật độc đáo và cá tính riêng biệt.
- Dụng cụ hiện đại: Một số công nghệ hiện đại như máy CNC, IoT hay AI cũng được tích hợp vào quy trình gia công gỗ nghệ thuật tại các công đoạn cắt gỗ, xử lý bề mặt hoặc sơn phủ gỗ… Điều này giúp tăng độ chính xác và hiệu suất trong việc tạo ra những sản phẩm gỗ tinh tế và cao cấp. Tuy nhiên, đây chỉ là những công cụ hỗ trợ, vì các tác phẩm nghệ thuật đòi hỏi cao về tính sáng tạo và kỹ thuật chế tác thủ công của những nghệ nhân làm gỗ.
Như vậy, sự kết hợp giữa kỹ năng của những nghệ nhân và các dụng cụ thủ công hoặc công nghệ hiện đại, sẽ tạo nên những sản phẩm gỗ vừa mang giá trị nghệ thuật vừa sở hữu vẻ đẹp ấn tượng. Ngoài ra, người dùng hiện nay thường có xu hướng tìm đến những tác phẩm nghệ thuật gỗ sáng tạo, có thể đáp ứng được phong cách cá nhân của họ trong từng không gian sống như phòng khách, phòng ngủ và nơi làm việc…
Xem thêm: Các ứng dụng phổ biến của ngành gia công gỗ trong đời sống.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu các phương pháp gia công gỗ phổ biến, mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra những phương pháp gia công gỗ hiện nay có vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh, kể từ lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, đồ ngoại, nội thất cho đến khả năng gia tăng giá trị của cả nền kinh tế, xã hội và môi trường. Bằng cách sử dụng phương pháp phù hợp, người thợ mộc có thể tạo ra những thành phẩm một cách nhanh chóng và hiệu quả.
—
Ngoài ra, từ bài viết này bạn có thể xem xét thêm các chủ đề liên quan sau đây:
- Gia công gỗ là gì?
- Tìm hiểu về quy trình gia công gỗ.
- Vai trò của gia công gỗ.
- Ứng dụng của gia công gỗ trong đời sống.
- Các phương pháp gia công gỗ phổ biến?
- Vì sao nên chọn nội thất gỗ gia công?
- Các loại gỗ phổ biến dùng để gia công.
- Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng gỗ gia công.
- Tìm nơi gia công gỗ uy tín ở đâu?
- Kinh nghiệm chọn đơn vị gia công gỗ uy tín.
- Cần lưu ý gì khi tìm xưởng gia công đồ gỗ?
