Có thể nói, độ cứng và độ bền là những đặc tính cơ học quan trọng có thể ảnh hưởng đến hiệu suất sử dụng và tuổi thọ của sản phẩm gỗ. Trong đó, độ cứng có thể quyết định đến khả năng chịu lực của sản phẩm, giúp tăng cường khả năng chống chịu của gỗ trước nhiều yếu tố gây hại trong môi trường, từ đó duy trì tính thẩm mỹ. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về lý do tại sao gỗ bị suy giảm độ cứng, kể từ khái niệm, nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả hiệu quả hiện tượng suy giảm độ cứng ở gỗ.
Tại sao gỗ bị suy giảm độ cứng? Nguyên nhân và cách xử lý.
Khái niệm gỗ bị suy giảm độ cứng?
Tìm hiểu khái niệm độ cứng là gì? Độ cứng là một đặc tính cơ học quan trọng của gỗ, theo thuật ngữ Tiếng Anh là Wood Hardness, nhằm chỉ khả năng chống lại sự biến dạng của gỗ khi chịu bị tác động bởi ngoại lực. Mỗi loại gỗ sẽ có độ cứng khác nhau do thành phần hóa học, cấu trúc hoặc độ ẩm của gỗ…
Chúng ta có thể đánh giá đặc tính này dựa trên nhiều cách khác nhau, trong đó phương pháp Janka hay còn gọi là Janka Hardness Test được xem là chính xác nhất. Để đo lường bằng phương pháp này, chúng ta sử dụng một quả bóng thép có đường kính 12,7mm để tác động lên bề mặt gỗ. Dựa vào độ lõm mà vật thể để lại trên gỗ mà người ta có thể xác định độ cứng của từng loại gỗ. (Tìm hiểu tại sao gỗ bị biến dạng?).
Tìm hiểu gỗ bị suy giảm độ cứng là gì? Như vậy, có thể thấy tình trạng gỗ bị suy giảm độ cứng chủ yếu là do chịu lực tác động với cường độ mạnh và liên tục. Ngoài ra, khi cấu trúc gỗ không còn chắc chắn cũng tạo điều kiện cho nhiều yếu tố khác có thể xâm nhập và đẩy nhanh tốc độ hư hại ở gỗ. Các nguyên nhân này bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, nấm mốc và côn trùng hoặc nấm mốc gây hại từ môi trường.
Tuy nhiên, chúng ta có thể khắc phục tình trạng gỗ bị suy giảm độ cứng thông qua quy trình chế biến và gia công cẩn thận, áp dụng các chất phủ bảo vệ, bảo quản sản phẩm ở nơi khô ráo và thực hiện bảo trì thường xuyên. Đồng thời, việc lựa chọn loại gỗ sở hữu các đặc tính cơ học tốt cũng là một biện pháp hiệu quả để tránh tình trạng suy giảm độ cứng. Ví dụ các loại gỗ quý như gỗ Lim, Xoan Đào, Gụ hoặc Gõ Đỏ… nổi tiếng vì sở hữu độ cứng, độ bền cao.
Ngoài ra, hiện nay nhiều doanh nghiệp trong nước đang có xu hướng sử dụng gỗ nhập khẩu, do nguồn cung ổn định, hoạt động khai thác gỗ hợp pháp. Đồng thời, kết hợp việc cải tiến quy trình sản xuất, nhằm tạo ra nhiều sản phẩm không chỉ đáp ứng về chức năng mà còn sở hữu vẻ đẹp thẩm mỹ, tăng cường khả năng chống mối mọt và nhiều yếu tố gây hại khác. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải tìm được những nhà cung cấp gỗ uy tín trên thị trường, và đảm bảo nguồn gốc gỗ thông qua kiểm tra các chứng chỉ rừng cần thiết.
Xem thêm: Độ cứng của gỗ là gì? Đặc điểm, vai trò và cách bảo quản.
Nguyên nhân khiến gỗ bị suy giảm độ cứng.
Đâu là những nguyên nhân khiến gỗ bị suy giảm độ cứng? Có thể thấy, gỗ bị suy giảm độ cứng chủ yếu là do nhiều nguyên nhân gây ảnh hưởng tiêu cực, khiến cho cấu trúc gỗ bị thay đổi. Những nguyên nhân này có thể là do ngoại lực tác động thường xuyên, nhiệt độ, độ ẩm, nhiệt độ biến đổi liên tục hoặc các loài nấm mốc và côn trùng hại gỗ khác.
Một số nguyên nhân khiến cho gỗ bị suy giảm độ cứng, cụ thể bao gồm:
- Ảnh hưởng của ngoại lực: Ngoại lực có thể được xem như là một trong những nguyên nhân chính khiến cho gỗ bị suy giảm độ cứng. Đặc biệt khi sản phẩm phải chịu lực nén của một khối lượng đồ vật quá nặng một cách liên tục. Điều này làm cho các liên kết phân tử trong gỗ dần bị đứt gãy, lâu ngày khiến cho sản phẩm bị nứt nẻ hoặc gãy. (Tìm hiểu tại sao gỗ bị nứt nẻ?).
- Điều kiện môi trường: Các yếu tố có trong môi trường có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của gỗ bao gồm độ ẩm, nhiệt độ và ánh sáng… Nếu chúng ta sử dụng sản phẩm trong các điều kiện khắc nghiệt, không phù hợp với loại gỗ sẽ nhanh chóng bị mất đi độ cứng và độ bền. (Tìm hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
- Sinh vật gây hại: Nấm mốc, mối mọt, kiến, ong hoặc một số loại côn trùng gây hại cho gỗ khác có thể làm cho sản phẩm bị mất đi độ cứng. Cụ thể, nấm mốc sẽ tiết ra những loại Enzym làm phân huỷ tế bào gỗ. Trong khi các loài côn trùng sẽ trực tiếp đào và phá huỷ gỗ để ăn hoặc làm tổ. (Tìm hiểu côn trùng gây hại cho gỗ là gì?).
- Gia công sai kỹ thuật: Bên cạnh các yếu tố tự nhiên, khi chúng ta thực hiện quy trình chế biến và gia công gỗ không đúng kỹ thuật cũng có thể làm cho sản phẩm gỗ bị suy giảm độ cứng. Chẳng hạn như sấy quá lâu khiến cho gỗ bị thiếu ẩm, co ngót; ngâm tẩm quá lâu nhưng không làm khô đúng cách, khiến cho gỗ dễ bị biến dạng và trương nở; mài gỗ với cường lực quá mạnh khiến cho cấu trúc gỗ bị tác động… (Tìm hiểu gia công gỗ là gì?).
Nhìn chung, gỗ là một nguyên liệu tự nhiên vì thế có nhiều nguyên nhân khiến cho sản phẩm gỗ bị suy giảm độ cứng. Những nguyên nhân này bao gồm: sự thiếu sót trong giai đoạn gia công gỗ, do ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường, sử dụng loại gỗ kém chất lượng, hoặc do điều kiện sử dụng không đảm bảo, cũng như sản phẩm không được quan tâm chăm sóc thường xuyên. Tuy nhiên, nếu trong quá trình mua sắm và sử dụng sản phẩm, chúng ta hiểu và chú ý đến việc lựa chọn loại gỗ phù hợp, thực hiện gia công cẩn thận và bảo trì định kỳ, thì có thể kịp thời phát hiện khi sản phẩm có dấu hiệu bị hư hại, từ đó giảm thiểu những thiệt hại không đáng có về sau.
Xem thêm: Gia công gỗ là gì? Khái niệm, vai trò và ứng dụng.
Tác hại khi gỗ bị suy giảm độ cứng.
Gỗ bị suy giảm độ cứng gây ra những tác hại gì? Việc gỗ bị suy giảm độ cứng có thể khiến cho sản phẩm bị mất đi nhiều chức năng quan trọng, đặc biệt là đối với khả năng chịu lực. Ngoài ra, khuyết điểm này còn có thể khiến cho các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, nội thất và trang trí nhanh chóng bị xuống cấp, đe dọa đến sự an toàn của người sử dụng.
Cụ thể, một số tác hại khi gỗ bị suy giảm độ cứng, bao gồm:
- Giảm khả năng chịu lực: Gỗ bị giảm đi độ cứng đồng nghĩa với việc các liên kết của những sợi gỗ đã bị ảnh hưởng, sẽ dễ bị đứt gãy và không thể đỡ được khối lượng vật nặng như ban đầu. Ví dụ, khi ghế gỗ bị suy giảm độ cứng thì cùng là một người sử dụng, sau một thời gian chiếc ghế có thể bị gãy khi người đó ngồi lên.
- Giảm hiệu suất sử dụng: Bên cạnh mất khả năng chịu lực, việc cấu trúc gỗ bị thay đổi có thể khiến cho sản phẩm dễ bị biến dạng, cong vênh, co ngót hoặc nứt nẻ, gây khó khăn trong việc sử dụng. Ví dụ, một chiếc bàn gỗ bị suy giảm độ cứng sẽ dễ bị cong vênh hoặc nứt nẻ, khiến cho sách vở, lọ hoa hoặc các vật dụng khác dễ bị mất thăng bằng và rơi vỡ. (Tìm hiểu hiệu suất sử dụng là gì?).
- Giảm tuổi thọ của sản phẩm: Như đã nhắc đến trước đó, gỗ bị suy giảm độ cứng sẽ dễ bị biến dạng, nứt nẻ và mục nát. Ngoài ra, đây còn là các điều kiện thuận lợi để cho nấm mốc, côn trùng tấn công và làm hại các sản phẩm gỗ. Những nguyên nhân này làm cho tuổi thọ của gỗ bị suy giảm nghiêm trọng, làm lãng phí nguồn nguyên liệu gỗ tự nhiên. (Tìm hiểu tuổi thọ của gỗ là gì?).
- Giảm mức độ an toàn: Việc mất đi khả năng chịu lực của gỗ khiến cho người sử dụng dễ gặp tai nạn hoặc chấn thương nghiêm trọng. Ví dụ, một chiếc cầu thang gỗ bị mất độ cứng có thể gãy khi chúng ta đi lên cao, sẽ rất nguy hiểm khi không được sửa chữa kịp thời. Ngoài ra, khi cấu trúc gỗ bị suy yếu thì các loài nấm mốc có thể tấn công, và làm da chúng ta bị dị ứng, nổi mẩn đỏ, gây ngứa rát hoặc hen suyễn… khi tiếp xúc. (Tìm hiểu nấm mốc gây hại cho gỗ là gì?).
- Giảm giá trị thương mại: Trong quá trình gia công gỗ, nếu chúng ta thực hiện sai kỹ thuật và làm cho sản phẩm gỗ bị mất độ cứng có thể khiến cho sản phẩm gỗ cuối cùng bị suy giảm giá trị thương mại. Điều này không chỉ làm cho uy tín của thương hiệu bị suy giảm, mà còn gây ra tình trạng kinh doanh không hiệu quả đối với các doanh nghiệp.
Như vậy, một khi gỗ bị suy giảm độ cứng sẽ kéo theo nhiều tác động tiêu cực như là suy giảm độ bền, cũng như thu hút thêm nhiều tác nhân gây hại khác tìm đến. Từ đó gây ảnh hưởng đến chức năng và làm cho tuổi thọ của sản phẩm bị rút ngắn. Điều này không chỉ làm giảm giá trị của các công trình mà còn khiến cho sinh hoạt hàng ngày của chúng ta trở nên bất tiện, thậm chí đe dọa đến sự an toàn của người dùng. Và cũng cần phải lưu ý rằng, đối với các loại gỗ tốt thì vẫn có thể bị suy giảm độ cứng nếu như chúng ta không biết cách lựa chọn loại gỗ phù hợp với chức năng và áp dụng các biện pháp phòng tránh phù hợp.
Xem thêm: Những kinh nghiệm giúp lựa chọn sản phẩm gỗ chất lượng.
Tại sao dùng gỗ tốt vẫn bị suy giảm độ cứng?
Lý giải tại sao dùng sản phẩm bằng gỗ tốt vẫn bị suy giảm độ cứng? Nhìn chung, gỗ tốt là những nhóm nguyên liệu tự nhiên có thể giúp cho các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác đạt được hiệu suất sử dụng tối đa. Điều này có nghĩa là gỗ không chỉ đáp ứng các yêu cầu về thẩm mỹ, mà còn giúp đảm bảo độ bền, độ cứng và khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố gây hại. Ví dụ, nhóm gỗ quý như gỗ Lim, Hương, Cẩm Lai hoặc Gõ Đỏ…
Tuy nhiên, do một số nguyên nhân như sử dụng trong thời gian dài, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhiều loại sinh vật tấn công và không được vệ sinh, bảo trì thường xuyên… Do đó mà gỗ tốt vẫn có thể bị suy giảm độ cứng, cụ thể như sau:
- Thời gian sử dụng quá dài: Nếu gỗ tốt được sử dụng trong thời gian quá lâu vẫn có thể bị oxy hoá, khiến cho các sợi gỗ dễ bị hư hại. Đồng thời, độ cứng của sản phẩm sẽ bị suy giảm một cách nhanh chóng.
- Môi trường quá khắc nghiệt: Sản phẩm được làm từ gỗ tốt vẫn bị suy giảm độ cứng nếu được đặt ở môi trường có cường độ ánh sáng mặt trời mạnh, hoặc nhiệt độ và độ ẩm thay đổi thất thường trong thời gian dài.
- Lực va chạm quá mạnh: Nếu gỗ tốt bị va chạm liên tục trong thời gian dài hoặc phải chịu đè nén bởi một lực quá mạnh thì cấu trúc gỗ vẫn có thể bị suy yếu, đặc biệt là độ bền, độ cứng.
- Tiếp xúc với chất hoá học: Các chất hoá học có tính kiềm và axit quá cao có thể khiến cho lớp phủ trên bề mặt gỗ mất đi chức năng bảo vệ. Đồng thời chúng sẽ tiếp tục ảnh hưởng xấu đến cấu trúc gỗ và khiến cho sản phẩm bị suy giảm độ cứng.
Có thể thấy rằng, dù cho sản phẩm được làm bằng gỗ tốt hay các loại gỗ quý hiếm như thế nào thì khâu xử lý trong quá trình gia công, cũng như hoạt động chăm sóc và bảo quản gỗ trong quá trình sử dụng mới là quan trọng hơn cả. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên vệ sinh và quan sát sản phẩm, nhờ đó kịp thời phát hiện những dấu hiệu chứng tỏ gỗ đang bị suy giảm độ cứng hoặc bị các tác nhân gây hại khác tấn công, để rồi áp dụng biện pháp khắc phục và sửa chữa hiệu quả.
Xem thêm: Gỗ quý là gì? Khái niệm, đặc điểm và ứng dụng.
Các cách xử lý khi gỗ bị suy giảm độ cứng.
Có những cách xử lý gỗ bị suy giảm độ cứng nào hiệu quả? Việc gỗ bị suy giảm độ cứng có thể được nhận biết thông qua các khuyết điểm xuất hiện trên bề mặt gỗ, như cong vênh, co ngót, trương nở, sần sùi, nứt nẻ hoặc mục nát… Nếu chúng ta không kịp thời phát hiện, sản phẩm gỗ sẽ ngày càng bị hư hại nghiêm trọng, và thậm chí không thể sửa chữa được nữa.
Vì vậy, chúng ta nên ứng dụng một số biện pháp khắc phục tình trạng gỗ bị suy giảm độ cứng, cụ thể như sau:
- Sửa chữa bằng cách mài hoặc cắt bỏ: Đây là cách xử lý trực tiếp loại bỏ các phần gỗ bị hư hỏng, sau đó những vị trí này sẽ được ghép lại bởi một số vật liệu phù hợp. Điều quan trọng là chúng ta cần lựa chọn những thanh gỗ ghép phù hợp với sản phẩm về độ cứng, độ bền và màu sắc, vân gỗ. (Tìm hiểu màu sắc của gỗ là gì?).
- Sửa chữa bằng cách trám và sơn phủ: Cách xử lý này được thực hiện đối với những chi tiết gỗ bị nứt nẻ, lõm xuống hay bị côn trùng đục khoét lỗ trên bề mặt… Chúng ta nên sử dụng các vật liệu trám gỗ không làm hại đến cấu trúc gỗ và có tác dụng lâu dài. (Tìm hiểu trám gỗ là gì?).
- Thực hiện phủ chất bảo vệ gỗ: Ngay khi phát hiện gỗ bị hư hại, hoặc trong quy trình xử lý bề mặt gỗ, chúng ta có thể áp dụng các dung dịch phủ bảo vệ như chất chống côn trùng, chất chống mối mọt, chống nấm mốc, chống nước, chống cháy, cách nhiệt… cũng như nhiều loại chất bảo vệ khác để giúp sản phẩm gỗ duy trì độ bền, hiệu suất sử dụng cũng như tính thẩm mỹ trong thời gian dài. (Tìm hiểu xử lý bề mặt gỗ là gì?).
- Thực hiện ngâm tẩm chất bảo vệ gỗ: Tương tự như sơn phủ, cách xử lý này giúp áp dụng các chất bảo vệ lên sản phẩm gỗ. Tuy nhiên, tẩm bảo vệ sẽ giúp đẩy hóa chất vào sâu bên trong cấu trúc gỗ hơn bình thường, giúp nâng cao độ cứng lẫn khả năng tự bảo vệ của gỗ. (Tìm hiểu chất bảo vệ gỗ là gì?).
Tóm lại, gỗ là một vật liệu tự nhiên sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, kể từ màu sắc, vân gỗ, mùi hương cho đến độ cứng, độ bền… chúng giúp mang đến sự chắc chắn, vẻ đẹp thẩm mỹ cho công trình và các sản phẩm đồ nội thất, ngoại thất, trang trí và nhiều ứng dụng khác.
Bên cạnh đó, gỗ cũng tồn tại những khuyết điểm nhất định, đòi hỏi chúng ta cần phải chú ý như: sự biến dạng, co ngót, cong vênh, nứt nẻ, phai màu, mục nát… xảy do các tác động tiêu cực của yếu tố môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nấm mốc, mối mọt và các loại côn trùng gây hại khác, hoặc do va đập trong quá trình sử dụng. Mặc dù vậy, chúng ta có thể khắc phục tất cả dấu hiệu nguy hại kể trên thông qua quy trình chế biến, gia công, tẩm sấy, xử lý bề mặt và sơn phủ bảo vệ một cách tỉ mỉ, kết hợp với công tác vệ sinh, bảo trì định kỳ.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu lý do tại sao gỗ bị suy giảm độ cứng, bao gồm khái niệm, nguyên nhân và cách xử lý mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra việc gỗ bị suy giảm độ cứng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của chúng ta. Bởi vì tình trạng này làm cho các sản phẩm gỗ dễ bị suy giảm độ bền và mất hiệu suất sử dụng, thậm chí còn có thể gây ra những tai nạn nghiêm trọng. Vì vậy, chúng ta nên chú trọng đến việc sử dụng gỗ trong môi trường có điều kiện tự nhiên phù hợp, đồng thời thường xuyên chăm sóc để duy trì chất lượng của sản phẩm.
