Hiện tượng gỗ bị cong vênh, nứt nẻ, biến dạng, co ngót, trương nở, mục nát, sần sùi… là những khuyết điểm ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và chất lượng của sản phẩm gỗ. Trong đó, cong vênh là hiện tượng những chi tiết gỗ bị tăng kích thước và mất đi độ phẳng. Điều này làm cho các mối nối trên sản phẩm gỗ bị lệch đi, ảnh hưởng đến cả tính thẩm mỹ và độ bền của sản phẩm gỗ. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về lý do tại sao gỗ bị cong vênh là gì, bao gồm khái niệm, nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả hiện tượng cong vênh ở gỗ.
Tại sao gỗ bị cong vênh? Nguyên nhân và cách xử lý.
Khái niệm gỗ bị cong vênh.
Tìm hiểu về khái niệm gỗ bị cong vênh là gì? Gỗ bị cong vênh theo thuật ngữ Tiếng Anh là Wood Warping, nhằm chỉ hiện tượng những tấm gỗ hoặc thanh gỗ bị tăng kích thước và mất đi độ phẳng ban đầu trong quá trình sản xuất hoặc sử dụng. Bên cạnh đó, hiện tượng này còn làm cho các mối nối bị hở ra, làm suy giảm độ bền và hiệu suất sử dụng, thậm chí khiến cho sản phẩm không thể thực hiện được những tính năng cần có. Ví dụ, khi sàn gỗ bị cong vênh dễ gây trơn trượt, đồng thời xuất hiện những khe hở dễ bị bám bẩn, khó vệ sinh và dễ gây mục nát, hư hại.
Có nhiều nguyên nhân làm xuất hiện tình trạng cong vênh ở gỗ, như nấm mốc, côn trùng, độ ẩm, nhiệt độ hoặc ánh sáng… Nếu như chúng ta không kịp thời phát hiện, những khuyết điểm này có thể dần bị hư hại nghiêm trọng hơn, gây ra nứt nẻ, mục nát và khó sửa chữa. Điều này yêu cầu công tác vệ sinh và chăm sóc gỗ được thực hiện đều đặn, nhằm sớm phát hiện những dấu hiệu gỗ bị biến dạng và xử lý kịp thời bằng cách uốn cong, chà nhám, cắt gỗ, ghép gỗ hoặc sử dụng keo dán.
Ngoài ra, hiện nay nhiều doanh nghiệp trong nước đang có xu hướng sử dụng gỗ nhập khẩu, do nguồn cung ổn định, hoạt động khai thác gỗ hợp pháp. Đồng thời, kết hợp việc cải tiến quy trình sản xuất, nhằm tạo ra nhiều sản phẩm không chỉ đáp ứng về chức năng và thẩm mỹ, mà còn hạn chế tình trạng cong vênh và tăng cường khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố gây hại khác. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải tìm được những nhà cung cấp gỗ uy tín trên thị trường, và đảm bảo nguồn gốc gỗ thông qua kiểm tra các chứng chỉ rừng cần thiết.
Xem thêm: Cong vênh gỗ là gì? Nhận biết, nguyên nhân và cách khắc phục.
Nguyên nhân khiến gỗ bị cong vênh.
Những nguyên nhân dẫn đến gỗ bị cong vênh là gì? Có nhiều nguyên nhân khiến cho gỗ bị tăng kích thước và hình dạng, dẫn đến hiện tượng cong vênh, chẳng hạn như sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm, xuất hiện sinh vật gây hại trong môi trường, sử dụng không đúng loại gỗ, gia công sai kỹ thuật…
Cụ thể, một số nguyên nhân khiến cho gỗ bị cong vênh, bao gồm:
- Sử dụng không đúng loại gỗ: Mỗi loại gỗ nều có khả năng hút ẩm, độ cứng và độ bền khác nhau, nên chỉ phù hợp với một số ứng dụng cụ thể. Vì vậy, nếu như chúng ta sử dụng không đúng cách, sản phẩm gỗ rất dễ bị hư hại. Ví dụ, gỗ Tuyết Tùng là loại gỗ mềm, không phù hợp để làm đồ ngoại thất vì dễ bị biến dạng khi thời tiết thay đổi, xuất hiện mưa, gió, cường độ tia UV cao…
- Điều kiện môi trường thay đổi: Các điều kiện tự nhiên trong môi trường bị thay đổi đột ngột và thường xuyên như nhiệt độ, độ ẩm hoặc ánh sáng… có thể làm cho những sợi gỗ bị giãn nở không đồng đều. Điều này làm tăng nguy cơ xuất hiện tình trạng cong vênh ở gỗ. (Tìm hiểu độ ẩm của gỗ là gì?).
- Do sinh vật gây hại tấn công: Nấm mốc, mối mọt hoặc một số loại côn trùng có thể tấn công làm đứt gãy các liên kết bên trong cấu trúc gỗ. Điều này cũng có thể khiến cho các chi tiết gỗ bị cong vênh và hở mối nối, làm cho sản phẩm vừa mất đi tính thẩm mỹ vừa mất đi độ bền. (Tìm hiểu nấm mốc gây hại cho gỗ là gì?).
- Gia công gỗ không đúng kỹ thuật: Gia công là giai đoạn gỗ dễ bị biến dạng nhất nếu như chúng ta không thực hiện đúng kỹ thuật của từng công đoạn cưa xẻ, sấy gỗ, ngâm tẩm hoặc sơn phủ. Ví dụ, bề mặt cưa xẻ không mịn màng, sấy gỗ không đủ thời gian, ngâm tẩm quá lâu, hoặc phủ chất bảo vệ không đồng đều… (Tìm hiểu gia công gỗ là gì?).
Nhìn chung, gỗ là một nguyên liệu tự nhiên vì thế có nhiều nguyên nhân khiến cho sản phẩm gỗ bị cong vênh. Những nguyên nhân này bao gồm: sự thiếu sót trong giai đoạn gia công gỗ, do ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường, sử dụng loại gỗ kém chất lượng, hoặc do điều kiện sử dụng không đảm bảo, cũng như sản phẩm không được quan tâm chăm sóc thường xuyên. Tuy nhiên, nếu trong quá trình mua sắm và sử dụng sản phẩm, chúng ta hiểu và chú ý đến việc lựa chọn loại gỗ phù hợp, thực hiện gia công cẩn thận và bảo trì định kỳ, thì có thể kịp thời phát hiện khi sản phẩm có dấu hiệu bị mối mọt, từ đó giảm thiểu những thiệt hại không đáng có về sau.
Xem thêm: Gia công gỗ là gì? Khái niệm, vai trò và ứng dụng.
Tác hại khi gỗ bị cong vênh.
Khi gỗ bị cong vênh sẽ gây ra tác hại như thế nào? Gỗ bị cong vênh không chỉ làm cho chi tiết gỗ xuất hiện tình trạng biến dạng, gây mất thẩm mỹ. Mà việc này còn là dấu hiệu cho thấy cấu trúc gỗ đã bị thay đổi, có thể bị nứt gãy và mục nát từ bên trong mà chúng ta không thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Dưới đây là một số tác hại khi gỗ bị cong vênh, cụ thể bao gồm:
- Suy giảm về mặt thẩm mỹ: Gỗ bị cong vênh khiến cho các mối nối giữa những chi tiết gỗ hở ra, không còn liên kết chặt chẽ như thiết kế ban đầu. Điều này làm cho sản phẩm gỗ trở nên xiêu vẹo, chênh phô… gây mất thẩm mỹ đối với không gian sinh hoạt và làm việc. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
- Giảm đi chức năng cần có: Gỗ bị cong vênh có thể làm suy giảm chức năng của sản phẩm gỗ, đặc biệt là đối với những sản phẩm yêu cầu độ phẳng của bề mặt và khả năng chịu lực cao. Chẳng hạn như sàn gỗ bị cong vênh sẽ gây khó khăn cho việc đi lại, cửa bị cong vênh sẽ khó đóng mở…
- Đe dọa sự an toàn của con người: Như đã nhắc đến ở trên, gỗ bị cong vênh vừa mất đi độ phẳng, vừa giảm độ bền và hiệu suất sử dụng. Nếu người dùng không phát hiện ra sự hư hại mà vẫn sử dụng sản phẩm mà không có sự dè chừng có thể gặp những tai nạn nghiêm trọng. Ví dụ, cầu thang gồ ghề, mất đi độ bền, dễ gãy và có thể bị té từ trên cao. (Tìm hiểu độ bền của gỗ là gì?).
- Lãng phí ngân sách và tài nguyên: Khi xuất hiện tình trạng gỗ bị cong vênh, chúng ta cần sớm thực hiện các công tác sửa chữa càng nhanh càng tốt. Bởi vì chi tiết gỗ có thể bị hư hại nặng hơn qua thời gian, thậm chí phải yêu cầu thay mới. Điều này không chỉ làm hao tốn chi phí sửa chữa mà còn làm lãng phí nguồn tài nguyên gỗ tự nhiên.
Như vậy, một khi gỗ bị cong vênh sẽ kéo theo nhiều tác động tiêu cực như là mất thẩm mỹ, suy giảm độ bền, độ cứng, cũng như thu hút thêm nhiều tác nhân gây hại khác tìm đến. Từ đó gây ảnh hưởng đến chức năng và làm cho tuổi thọ của sản phẩm bị rút ngắn. Điều này không chỉ làm giảm giá trị của các công trình mà còn khiến cho sinh hoạt hàng ngày của chúng ta trở nên bất tiện, thậm chí đe dọa đến sự an toàn của người dùng. Và cũng cần phải lưu ý rằng, đối với các loại gỗ tốt thì vẫn có thể bị cong vênh nếu như chúng ta không biết cách lựa chọn loại gỗ và áp dụng các biện pháp phòng tránh phù hợp.
Xem thêm: Những kinh nghiệm giúp lựa chọn sản phẩm gỗ chất lượng.
Vì sao dùng gỗ tốt vẫn bị cong vênh?
Lý giải tại sao dùng sản phẩm bằng gỗ tốt vẫn bị cong vênh? Nhìn chung, gỗ tốt là những nhóm nguyên liệu có thể giúp cho các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác đạt được hiệu suất sử dụng tối đa. Điều này có nghĩa là loại gỗ này không chỉ đáp ứng các yêu cầu về thẩm mỹ, mà còn giúp đảm bảo độ bền, độ cứng và khả năng chống chịu trước nhiều yếu tố gây hại. Ví dụ, nhóm gỗ quý như gỗ Lim, Hương, Cẩm Lai hoặc Gõ Đỏ…
Tuy nhiên, do một số nguyên nhân như sử dụng trong thời gian dài, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhiều loại sinh vật tấn công và không được vệ sinh, bảo trì thường xuyên… Do đó mà gỗ tốt vẫn có thể bị cong vênh, cụ thể như sau:
- Thời gian sử dụng quá lâu: Ngay cả khi sử dụng gỗ chất lượng cao, nếu được sử dụng vượt quá tuổi thọ của chúng thì cấu trúc vẫn dễ bị suy yếu và cong vênh bất cứ lúc nào. (Tìm hiểu tuổi thọ của gỗ là gì?).
- Môi trường quá khắc nghiệt: Gỗ tốt vẫn bị cong vênh nếu được đặt ở môi trường có các điều kiện khắc nghiệt, như cường độ ánh sáng mặt trời mạnh, nhiệt độ hoặc độ ẩm cao.
- Sinh vật phát triển quá nhanh: Nếu như gỗ tốt không được bảo quản đúng cách và nằm trong môi trường ẩm ướt lâu ngày vẫn có thể trở thành mục tiêu cho nấm mốc với côn trùng, dẫn đến sự biến dạng.
- Tiếp xúc với chất hoá học: Việc để sản phẩm gỗ tiếp xúc với các chất hoá học không an toàn (tính kiềm và axit quá cao) có thể làm biến dạng và gây ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của bề mặt của gỗ.
Có thể thấy rằng, dù cho sản phẩm được làm bằng gỗ tốt hay các loại gỗ quý hiếm như thế nào thì khâu xử lý trong quá trình gia công, cũng như hoạt động chăm sóc và bảo quản gỗ trong quá trình sử dụng mới là quan trọng hơn cả. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên vệ sinh và quan sát sản phẩm, nhờ đó kịp thời phát hiện những dấu hiệu chứng tỏ gỗ đang bị cong vênh hoặc các tác nhân gây hại khác tấn công, để rồi áp dụng biện pháp khắc phục và sửa chữa hiệu quả.
Xem thêm: Gỗ quý là gì? Khái niệm, đặc điểm và ứng dụng.
Các cách xử lý khi gỗ bị cong vênh.
Khi gỗ bị cong vênh thì có những cách xử lý nào phổ biến? Mặc dù cấu trúc gỗ bị thay đổi khi xuất hiện tình trạng cong vênh, nhưng vẫn có thể khắc phục bằng nhiều phương pháp. Điều quan trọng là chúng ta cần xử lý khuyết điểm càng sớm càng tốt và thực hiện đúng kỹ thuật.
Cụ thể, một số biện pháp giúp khắc phục tình trạng gỗ bị cong vênh phổ biến bao gồm:
- Thực hiện kỹ thuật uốn gỗ: Chúng ta có thể uốn gỗ bằng việc kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm kết hợp với lực tác động vừa phải để điều chỉnh độ phẳng cho chi tiết gỗ. Nhờ đó, lượng hơi nước của gỗ có thể khôi phục về trạng thái lý tưởng và tình trạng cong vênh cũng được khắc phục..
- Cắt, mài ghép và trám gỗ: Chúng ta có thể loại bỏ những vùng gỗ bị cong vênh bằng cách cắt bỏ hoặc mài phần bị hư hại. Sau đó, nếu vùng bị cắt bỏ khiến mối nối bị hở, làm cho sản phẩm không thể thực hiện đúng chức năng thì có thể thực hiện ghép hoặc trám gỗ để khôi phục.
- Nhờ đến các đơn vị sửa chữa uy tín: Khi bắt gặp tình trạng gỗ bị cong vênh, cách tốt nhất để khắc phục là mang sản phẩm đến những đơn vị sửa chữa có thợ mộc lành nghề và có kinh nghiệm. Bạn có thể tin tưởng và nhờ họ tư vấn giải pháp để nâng cao chất lượng gỗ.
Tóm lại, gỗ là một vật liệu tự nhiên sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, kể từ màu sắc, vân gỗ, mùi hương cho đến độ cứng, độ bền… chúng giúp mang đến sự chắc chắn, vẻ đẹp thẩm mỹ cho công trình và các sản phẩm đồ nội thất, ngoại thất, trang trí và nhiều ứng dụng khác.
Bên cạnh đó, gỗ cũng tồn tại những khuyết điểm nhất định, đòi hỏi chúng ta cần phải chú ý như: sự biến dạng, co ngót, cong vênh, nứt nẻ, phai màu, mục nát… xảy do các tác động tiêu cực của yếu tố môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nấm mốc, mối mọt và các loại côn trùng gây hại khác, hoặc do va đập trong quá trình sử dụng. Mặc dù vậy, chúng ta có thể khắc phục tất cả dấu hiệu nguy hại kể trên thông qua quy trình chế biến, gia công, tẩm sấy, xử lý bề mặt và sơn phủ bảo vệ một cách tỉ mỉ, kết hợp với công tác vệ sinh, bảo trì định kỳ.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu về lý do tại sao gỗ bị cong vênh, kể từ khái niệm, nguyên nhân và cách xử lý mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra cong vênh là khuyết điểm có thể xảy ra xuyên suốt quá trình sản xuất và sử dụng, do sự thay đổi độ ẩm, nhiệt độ hoặc bị côn trùng và nấm mốc gây hại tấn công. Nếu như chúng ta không kịp thời phát hiện và xử lý, những khuyết điểm này có thể bị hư hại nghiêm trọng hơn và có thể ảnh hưởng đến sự an toàn. Do đó, biện pháp tốt nhất để bảo vệ gỗ là thường xuyên chăm sóc và tìm đến đơn vị sửa chữa uy tín để khôi phục tính thẩm mỹ và chức năng của sản phẩm.
