Bên cạnh cong vênh, nứt nẻ, co ngót, mục nát thì giãn nở, lồi lõm, sần sùi, phai màu, thâm đen, đốm gỗ… cũng được xem là những khuyết điểm xuất hiện phổ biến ở các sản phẩm gỗ. Trong đó, giãn nở gỗ thường xuất hiện do bị ảnh hưởng trước tác động xấu của thời tiết, nhiệt độ và độ ẩm. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về giãn nở gỗ là gì, bao gồm khái niệm, cách nhận biết, nguyên nhân và biện pháp khắc phục.
Giãn nở gỗ là gì? Nhận biết, nguyên nhân và cách khắc phục.
Định nghĩa về giãn nở gỗ.
Tìm hiểu khái niệm giãn nở gỗ là gì? Giãn nở gỗ hay trương nở gỗ theo thuật ngữ Tiếng Anh là Wood Swelling, nhằm chỉ hiện tượng gỗ bị tăng kích thước khi tiếp xúc với nước. Khuyết điểm này xảy ra do các phân tử nước xâm nhập vào bên trong cấu trúc gỗ, từ đó làm cho tế bào gỗ bị trương lên và tăng kích thước theo chiều ngang hoặc chiều dọc. Tình trạng giãn nở dẫn đến một số tác động tiêu cực cho các sản phẩm gỗ, bao gồm làm mất đi tính thẩm mỹ, tăng nguy cơ biến dạng, khiến cho độ bền và hiệu suất sử dụng bị suy giảm…
Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể bảo vệ cho các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, nội thất hoặc đồ trang trí tránh khỏi tình trạng bị giãn nở bằng cách áp dụng nhiều biện pháp khắc phục khác nhau. Cụ thể như: lựa chọn loại gỗ có tính năng phù hợp, thực hiện quy trình sấy gỗ, tẩm bảo vệ hoặc sơn phủ hóa chất chống thấm nước một cách kỹ lưỡng trước khi đưa vào sử dụng. Ngoài ra, chúng ta còn có thể bổ sung thêm các loại chất chống nấm mốc, chống mối mọt, chống cháy, chống tia UV, cách nhiệt… nhằm tăng cường khả năng tự bảo vệ của gỗ.
Xem thêm: Khuyết điểm của gỗ là gì? Các khuyết điểm phổ biến của gỗ và cách khắc phục.
Cách nhận biết gỗ bị giãn nở.
Đâu là những cách nhận biết gỗ bị giãn nở? Gỗ bị giãn nở có thể gây ra những tác động tiêu cực cho nhiều sản phẩm gỗ như là sàn gỗ, cầu thang, cửa, bàn ghế, giường hoặc tủ… Khiến chúng vừa bị mất đi vẻ đẹp tự nhiên, vừa bị suy giảm độ bền và độ cứng nếu không kịp thời phát hiện ra các dấu hiệu hư hại và áp dụng biện pháp khắc phục triệt để.
Dưới đây là một số cách giúp chúng ta nhận biết tình trạng gỗ bị giãn nở, bao gồm:
- Cách 1 – Kiểm tra từng mối ghép: Các mối ghép giữa các thanh gỗ là nơi dễ bị giãn nở nhất. Để kiểm tra, chúng ta có thể dùng tay ấn nhẹ vào vị trí này, nếu bị hở, lỏng thì có thể gỗ đã bị biến dạng và hư hại.
- Cách 2 – Kiểm tra từng chi tiết: Các sản phẩm gỗ có thể chỉ bị giãn nở ở một số chi tiết nhỏ, biểu hiện thông qua những vết lồi lên hoặc xuất hiện vết rạn nứt. Điều này đòi hỏi công tác kiểm tra cần được thực hiện một cách kỹ lưỡng để tránh bỏ sót.
- Cách 3 – Kiểm tra kích thước: Tình trạng giãn nở thường khiến gỗ bị tăng kích thước so với hình dạng ban đầu. Đây là dấu hiệu giúp chúng ta dễ dàng nhận biết gỗ đang có khuyết điểm.
Trên đây là một số phương pháp kiểm tra hiện tượng giãn nở của sản phẩm gỗ phổ biến. Ngoài ra, chúng ta còn có thể nhận biết gỗ tình trạng này bằng cách quan sát các dấu hiệu khác như vết nứt nẻ, bong tróc lớp sơn phủ trên bề mặt hoặc có mùi ẩm mốc.
Xem thêm: Nấm mốc gây hại cho gỗ là gì? Khái niệm, tác hại và biện pháp khắc phục.
Nguyên nhân gây giãn nở gỗ.
Những nguyên nhân gây ra tình trạng giãn nở gỗ là gì? Như đã đề cập trước đó, nguyên nhân chính gây ra tình trạng giãn nở là do độ ẩm của gỗ bị biến đổi. Khi lượng hơi nước trong môi trường tăng cao, gỗ sẽ hấp thụ và xảy ra biến dạng, không còn giữ được hình dạng và kích thước ban đầu.
Bên cạnh sự biến đổi độ ẩm, còn có một số nguyên nhân khác làm cho gỗ bị giãn nở, cụ thể bao gồm:
- Nhiệt độ: Nhiệt độ quá cao sẽ khiến những mối liên kết của cấu trúc gỗ bị biến đổi, dẫn đến tình trạng co ngót hoặc giãn nở. Ngược lại, nếu nhiệt độ quá thấp sẽ khiến cho độ ẩm trong môi trường tăng cao cũng có thể khiến sản phẩm gỗ bị biến dạng. (Tìm hiểu hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
- Độ ẩm: Khi gỗ có độ ẩm quá cao sẽ khiến các tế bào trương lên và xuất hiện những vị trí bị giãn nở trên bề mặt. Nếu không kịp thời khắc phục, các khuyết điểm này có thể bị cong vênh hoặc nứt gãy. Đồng thời thời, gỗ bị ẩm cũng chính là môi trường thuận lợi để nấm mốc hoặc mối mọt làm hại đến cấu trúc của sản phẩm. (Tìm hiểu độ ẩm của gỗ là gì?).
- Bị tẩm hóa chất: Một số loại hóa chất được sử dụng trong quá trình chăm sóc hoặc bảo vệ có thể khiến gỗ bị biến dạng, như trương nở, co ngót, lồi lõm hoặc sần sùi… (Tìm hiểu biến dạng gỗ là gì?).
- Bị sinh vật gây hại tấn công: Mối mọt, côn trùng hoặc nấm mốc có thể tiêu hoá và phá huỷ cấu trúc gỗ để làm tổ từ bên trong. Điều này có thể làm cho các liên kết gỗ bị tách rời, gây ra hiện tượng giãn nở. (Tìm hiểu mối mọt hại gỗ là gì?).
Kết luận, hiện tượng giãn nở gỗ có thể xảy ra bất cứ lúc nào, đặc biệt là khi điều kiện môi trường bị biến đổi, như nhiệt độ, độ ẩm, nhiễm hoá chất và bị nấm mốc, mối mọt hoặc các loại côn trùng gây hại khác tấn công. Điều này đòi hỏi chúng ta cần thường xuyên chăm sóc và bảo trì để có thể kịp thời phát hiện những khuyết điểm và khắc phục.
Xem thêm: Tác nhân gây hại cho gỗ là gì? Các tác nhân gây hại phổ biến.
Tác hại của việc giãn nở gỗ.
Hiện tượng giãn nở gỗ gây ra những tác hại gì? Thông thường, hiện tượng giãn nở gỗ không chỉ làm mất tính thẩm mỹ, mà còn khiến sản phẩm bị giảm độ bền, độ cứng, hiệu suất sử dụng và tuổi thọ của sản phẩm. Điều này sẽ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng bao gồm: nguy hiểm cho người sử dụng và đối với ngành gỗ thì gây lãng phí nguyên liệu, tăng chi phí sản xuất và làm giảm uy tín của thương hiệu.
Tác hại của giãn nở gỗ đối với sản phẩm gỗ sẽ thể hiện qua những ý cụ thể như sau:
- Làm mất tính thẩm mỹ: Hiện tượng giãn nở gỗ khiến các chi tiết gỗ bị biến dạng, cong vênh, thậm chí có thể bị phai màu. Điều này làm mất đi tính thẩm mỹ của sản phẩm, khiến chúng trở nên xấu xí và kém sang trọng. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
- Giảm hiệu suất sử dụng: Hiện tượng giãn nở gỗ khiến các liên kết giữa các sợi gỗ bị suy giảm, do đó độ bền của sản phẩm cũng bị thay đổi, làm tăng khả năng gãy, vỡ và hư hại. Điều này làm suy giảm hiệu suất sử dụng của sản phẩm, thậm chí có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng. (Tìm hiểu hiệu suất sử dụng là gì?).
- Đe dọa đến sự an toàn: Hiện tượng giãn nở gỗ nếu không được phát hiện và khắc phục kịp thời có thể khiến các chi tiết gỗ dễ bị tách rời, gãy vỡ, gây nguy hiểm cho người sử dụng. Ví dụ, cửa gỗ bị giãn nở có thể bị kẹt, khiến người sử dụng bị thương khi cố gắng mở cửa.
- Lãng phí nguyên liệu gỗ: Hiện tượng giãn nở có thể khiến gỗ bị hư hỏng, cần phải thay thế hoặc sửa chữa, hoặc thậm chí phải loại bỏ chi tiết bị hư hỏng nặng. Điều này vừa gây lãng phí nguyên liệu gỗ, vừa gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
- Tốn chi phí sửa chữa: Như đã nhắc đến trước đó, hiện tượng giãn nở có thể khiến sản phẩm gỗ bị hư hỏng, đòi hỏi người dùng phải chi thêm ngân sách dành cho việc sửa chữa.
Tóm lại, hiện tượng giãn nở gỗ gây ra nhiều tác hại, ảnh hưởng đến sự tiện nghi và đe dọa đến sức khỏe của người sử dụng. Vì vậy, chúng ta nên thực hiện các biện pháp bảo vệ phù hợp, như sấy gỗ, ngâm tẩm, sơn phủ các chất bảo vệ và thường xuyên chăm sóc bảo trì sản phẩm… nhằm gia tăng hiệu suất sử dụng và kéo dài tuổi thọ.
Xem thêm: Tuổi thọ của gỗ là gì? Lợi ích và cách giúp tăng cường tuổi thọ của gỗ.
Cách khắc phục gỗ bị giãn nở.
Có những biện pháp nào giúp khắc phục tình trạng giãn nở gỗ? Để giải quyết những thiệt hại không đáng có khi gỗ bị giãn nở, thì việc áp dụng những biện pháp khắc phục phù hợp là điều cần thiết. Điều này đòi hỏi chúng ta cần tiến hành kiểm tra và tìm ra những nguyên nhân gây hại, bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, nấm mốc hoặc mối mọt…
Có nhiều cách để khắc phục tình trạng giãn nở gỗ, cụ thể bao gồm:
- Kiểm soát độ ẩm môi trường: Đây là biện pháp quan trọng nhất để hạn chế tình trạng giãn nở gỗ. Chúng ta nên sử dụng sản phẩm ở môi trường thông thoáng hoặc có thể sử dụng máy điều hòa không khí hoặc máy hút ẩm để kiểm soát độ ẩm.
- Lắp đặt gỗ đúng cách: Khi lắp đặt gỗ, chúng ta cần đảm bảo các mối ghép giữa các chi tiết khít với nhau, tránh để gỗ bị hở, lỏng. Điều này không chỉ giúp đảm bảo sản phẩm có thể thực hiện được tối ưu hiệu suất sử dụng, mà còn giúp chúng ta dễ dàng phát hiện các khuyết điểm.
- Sử dụng gỗ có độ bền cao: Nên sử dụng các loại gỗ có độ bền cao, cứng cáp, khả năng chịu lực tốt và ít bị biến dạng như gỗ Lim, gỗ Sồi, gỗ Thông… (Tìm hiểu độ bền của gỗ là gì?).
- Dùng chất bảo vệ gỗ: Chúng ta có thể thực hiện ngâm tẩm hoặc sơn phủ để áp dụng các chất bảo vệ vào bên trong cấu trúc hoặc trên bề mặt gỗ. Điều này giúp độ ẩm của gỗ luôn giữ được mức độ ổn định và tránh được các yếu tố gây hại bên trong môi trường, như nhiệt độ, hơi nước, ánh sáng, nấm mốc hoặc côn trùng gây hại. (Tìm hiểu chất bảo vệ gỗ là gì?).
- Khôi phục gỗ bị giãn nở: Nếu gỗ đã bị giãn nở, cần có biện pháp khắc phục kịp thời để tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng và tính thẩm mỹ của gỗ. Bao gồm các phương pháp mài gỗ, trám gỗ hoặc dùng keo dán để cố định lại các mối ghép bị hở.
Tóm lại, gỗ là một vật liệu tự nhiên sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, kể từ màu sắc, vân gỗ, mùi hương cho đến độ cứng, độ bền… chúng giúp mang đến sự chắc chắn, vẻ đẹp thẩm mỹ cho công trình và các sản phẩm đồ nội thất, ngoại thất, trang trí và nhiều ứng dụng khác.
Bên cạnh đó, gỗ cũng tồn tại những khuyết điểm nhất định, đòi hỏi chúng ta cần phải chú ý như: sự biến dạng, giãn nở, co ngót, cong vênh, nứt nẻ, phai màu, mục nát… xảy do tác động của các yếu tố môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nấm mốc, mối mọt hoặc do va đập trong suốt quá trình sử dụng. Mặc dù vậy, chúng ta có thể khắc phục tất cả dấu hiệu nguy hại kể trên thông qua quy trình chế biến, gia công, tẩm sấy, xử lý bề mặt và sơn phủ bảo vệ một cách tỉ mỉ, kết hợp với công tác vệ sinh, bảo trì định kỳ.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu giãn nở gỗ là gì, kể từ khái niệm cho đến cách nhận biết, nguyên nhân và biện pháp khắc phục, mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra hiện tượng giãn nở gỗ là một trong những khuyết điểm phổ biến của gỗ do nhiều tác nhân gây hại tạo ra. Bao gồm sự thay đổi độ ẩm, nhiệt độ của môi trường hoặc bị tấn công bởi côn trùng và nấm mốc. Nếu quan tâm đúng mức, chúng ta có thể cải thiện tình trạng này bằng cách lựa chọn loại gỗ phù hợp, sơn phủ chất chống ẩm và thực hiện bảo trì định kỳ…
