Hong gió, cưa xẻ, ngâm tẩm, gia công hoàn thiện và gia công bán thành phẩm là những công đoạn quan trọng trong quy trình chế biến và gia công gỗ. Trong đó, hong gió được xem là kỹ thuật sấy gỗ thủ công, phụ thuộc chủ yếu vào ánh nắng, nhiệt độ và cường độ gió bên ngoài môi trường để làm khô các chi tiết gỗ. Mặc dù công đoạn này không đòi hỏi nhiều chi phí, nhưng vẫn có thể giúp gỗ đạt được độ ẩm lý tưởng một cách hiệu quả, điều này góp phần tăng cường khả năng tự bảo vệ và kéo dài tuổi thọ của sản phẩm. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về hong gió gỗ là gì, kể từ khái niệm cho đến vai trò và ứng dụng trong các ngành công nghiệp, sản xuất và xây dựng.
Hong gió gỗ là gì? Vai trò và ứng dụng của hong gió gỗ.
Giới thiệu về hong gió gỗ.
Tìm hiểu về khái niệm hong gió gỗ là gì? Hong gió gỗ theo thuật ngữ Tiếng Anh gọi là Air-drying Lumber, nhằm chỉ quá trình phơi gỗ trong môi trường tự nhiên, nghĩa là tận dụng sức gió và ánh nắng để làm giảm độ ẩm của gỗ hoặc làm khô các lớp bảo vệ. Kỹ thuật hong gió cũng có thể được thay thế bằng các công nghệ sấy gỗ hiện đại, cả hai đều được thực hiện một cách thường xuyên trong suốt quá trình sản xuất, kể từ khâu chế biến gỗ, cho đến tẩm bảo vệ hoặc sơn phủ.
Quá trình hong gió nếu được thực hiện một cách hiệu quả, sẽ góp phần nâng cao tính thẩm mỹ, tăng cường hiệu suất sử dụng và khả năng tự bảo vệ của nhiều sản phẩm gỗ, kể từ các công trình xây dựng, đồ nội thất, đồ ngoại thất, đồ gia dụng và trang trí.
Có thể nói đối với ngành gỗ, hong gió hoặc sấy gỗ là một khâu quan trọng thuộc quy trình sản xuất và chế biến gỗ, cùng với thu thập gỗ, chế biến gỗ thô, gia công gỗ, tẩm bảo vệ, sơn phủ gỗ và bảo quản gỗ… Tất cả những công đoạn này đều đòi hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm và sự tỉ mỉ của người thợ, nhằm đảm bảo sản phẩm cuối cùng luôn có chất lượng tốt nhất. Để giúp các chi tiết gỗ đạt được độ ẩm phù hợp, chúng ta nên thực hiện quá trình hong khô gỗ đầy đủ theo 05 bước, bao gồm: chuẩn bị gỗ, xác định điều kiện môi trường, sắp xếp gỗ, canh thời gian hong gió và kiểm tra độ ẩm.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Quy trình hong gió gỗ.
Các bước thực hiện quy trình hong gió gỗ là gì? Hong gió là công đoạn quan trọng giúp gỗ đạt được độ ẩm lý tưởng. Tuy nhiên, nếu chúng ta không thực hiện đúng kỹ thuật, như thời gian không chính xác hoặc mức độ thông gió không đồng đều… có thể tạo điều kiện giúp các tác nhân gây hại tấn công vào cấu trúc gỗ. Chẳng hạn các nguyên nhân phổ biến gồm có ánh nắng, mưa, gió, côn trùng hoặc nấm mốc… chúng khiến cho sản phẩm dễ bị trầy xước, nứt gãy hoặc thậm chí là mục nát.
Cụ thể, quy trình hong gió gỗ tiêu chuẩn thường được thực hiện theo các bước như sau:
- Bước 1 – Chuẩn bị gỗ: Các nguyên liệu gỗ thô cần được cưa xẻ thành các kích thước và hình dạng phù hợp trước khi tiến hành hong gió. Đồng thời, chúng phải được làm sạch, loại bỏ tạp chất, vỏ cây và mắt gỗ… (Tìm hiểu cưa xẻ gỗ là gì?).
- Bước 2 – Xác định điều kiện môi trường: Thời tiết thích hợp nhất để hong gió gỗ là vào mùa khô, khi đó trời có nắng nhiều và gió lộng. Đồng thời, lúc này độ ẩm trong không khí thấp, nhiệt độ cao sẽ giúp gỗ khô nhanh và đều hơn. Tương tự như vậy, môi trường để hong gió nhân tạo cũng nên đảm bảo độ thông thoáng và rộng rãi. (Tìm hiểu các phương pháp hong gió gỗ).
- Bước 3 – Sắp xếp gỗ đều đặn: Gỗ cần được xếp thành các lớp và cách đều nhau để đảm bảo được hong khô một cách đồng nhất. Điều này giúp đảm bảo quá trình kiểm tra chất lượng của các chi tiết gỗ được dễ dàng hơn.
- Bước 4 – Canh thời gian hong gió: Thời gian hong gió gỗ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, kể từ loại gỗ, độ dày và điều kiện thời tiết. Ngoài ra, nguyên liệu gỗ đang được áp dụng phương pháp gia công nào cũng ảnh hưởng đến thời gian làm khô gỗ, bao gồm quy trình chế biến, ngâm tẩm hoặc phủ chất bảo vệ… (Tìm hiểu ngâm tẩm gỗ là gì?).
- Bước 5 – Kiểm tra độ ẩm của gỗ: Kết quả cuối cùng của các chi tiết gỗ sau khi được hong khô là đạt được độ ẩm lý tưởng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp của sản phẩm, mà còn giúp nâng cao độ bền và khả năng chống chịu tốt trước các tác nhân gây hại từ môi trường như mối mọt, nấm mốc hoặc vi khuẩn… (Tìm hiểu độ ẩm của gỗ là gì?).
Kết luận, quy trình hong gió gỗ thường được thực theo 05 bước, kể từ khâu chuẩn bị gỗ cho đến xác định điều kiện môi trường, sắp xếp gỗ, canh thời gian thực hiện và kiểm tra độ ẩm. Điều quan trọng là chúng ta cần đảm bảo gỗ đạt được vẻ đẹp tự nhiên, có độ bền và khả năng tự bảo vệ một cách đồng đều.
Xem thêm: Tìm hiểu các bước trong quy trình hong gió gỗ.
Vai trò của hong gió gỗ.
Hong gió gỗ mang lại những lợi ích gì? Có thể thấy việc hong gió gỗ không chỉ là một biện pháp giúp sấy khô gỗ một cách tự nhiên, tiết kiệm chi phí. Mà còn giúp sản phẩm đạt được độ ẩm lý tưởng, góp phần hạn chế các tình trạng cong vênh, nứt nẻ hoặc mục nát. Nhờ đó, sản phẩm gỗ được nâng cao về độ bền và có thể duy trì hiệu suất sử dụng sau thời gian dài hoạt động.
Dưới đây là một số vai trò quan trọng của công đoạn hong gió gỗ, cụ thể như sau:
- Giảm độ ẩm: Hong gió giúp loại bỏ lượng nước không cần thiết bên trong cấu trúc gỗ, nhờ đó độ ẩm được giảm xuống đến mức an toàn. Điều này góp phần ngăn chặn sự biến dạng, co ngót, nứt gãy, mục nát và nhiều vấn đề khác liên quan đến độ ẩm. (Tìm hiểu co ngót gỗ là gì?).
- Nâng cao độ bền: Gỗ đã được hong gió thường có độ bền cao hơn. Bởi vì chúng đã đạt được độ ẩm lý tưởng, giúp cấu trúc ổn định và tránh được nhiều tác động xấu của nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, nấm mốc hoặc côn trùng gây hại. (Tìm hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
- Giảm khả năng biến dạng: Gỗ sau khi được hong khô sẽ ít bị co ngót, cong vênh, nứt nẻ hơn so với gỗ tươi. Điều này giúp các chi tiết gỗ giữ được hình dáng, kích thước và sự ổn định trong suốt quá trình sử dụng.
- Ngăn chặn sự tấn công của sinh vật: Gỗ được hong gió và đạt được độ ẩm lý tưởng có khả năng chống lại sự tấn công của mối mọt và nấm mốc. Bởi vì lúc này độ ẩm của gỗ đã được ổn định và cấu trúc bền bỉ, không dễ bị xâm nhập và tấn công. (Tìm hiểu nấm mốc gây hại cho gỗ là gì?).
- Tiết kiệm chi phí: Hong gió gỗ là một phương pháp đơn giản để làm khô gỗ mà không yêu cầu nhiều chi phí. Điều này giúp các doanh nghiệp có thể tiết kiệm một cách hiệu quả hơn trong suốt quá trình sản xuất.
Xem thêm: Ngành chế biến gỗ là gì? Vai trò của ngành chế biến gỗ?
Ứng dụng của hong gió gỗ.
Công đoạn hong gió gỗ được ứng dụng như thế nào? Mặc dù là phương pháp không yêu cầu chi phí quá cao, nhưng việc hong gió gỗ yêu cầu thời gian thực hiện lâu hơn các công nghệ sấy khô khác. Tuy nhiên, quy trình này vẫn được ứng dụng trong đa dạng lĩnh vực, kể từ ngành sản xuất gỗ, xây dựng và thiết kế nội thất…
Cụ thể, một số ứng dụng quan trọng của quy trình hong gió cho gỗ, bao gồm:
- Ngành sản xuất gỗ: Công đoạn hong gió gỗ giúp tạo ra các phôi gỗ có độ ẩm phù hợp để phục vụ cho các bước gia công tiếp theo như bào mặt, chà nhám và sơn phủ… Ngoài ra, công đoạn này rất phù hợp trong việc giúp làm khô các lớp chất bảo vệ trên bề mặt gỗ. (Tìm hiểu chất bảo vệ gỗ là gì?).
- Ngành xây dựng: Gỗ được ứng dụng trong lĩnh vực xây dựng để làm các kết cấu như cột, kèo, xà hoặc ván sàn… yêu cầu có độ bền cao và khả năng chống chịu tốt. Công đoạn hong khô này có thể giúp tăng cường độ bền và khả năng chịu lực của chúng. (Tìm hiểu độ bền của gỗ là gì?).
- Ngành thiết kế nội thất: Gỗ là nguyên liệu chính dùng để sản xuất đồ nội thất như bàn, ghế, tủ, giường… Công đoạn hong gió không chỉ giúp tạo ra các tấm gỗ, ván gỗ có độ ẩm phù hợp, mà còn giúp chúng luôn duy trì được tính thẩm mỹ, độ bền, khả năng kháng lực và có hiệu suất sử dụng cao trong thời gian dài. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
- Ngành thủ công mỹ nghệ: Gỗ được ứng dụng để làm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ như tượng gỗ, vật lưu niệm, trang sức hoặc đồ chơi gỗ… Công đoạn hong gió giúp tạo ra các phôi gỗ có độ ẩm và vẻ đẹp phù hợp với nhu cầu và thẩm mỹ của người sử dụng.
Như vậy, hong gió gỗ là một phương án giúp sấy khô gỗ đơn giản phù hợp dành cho những dự án có quy mô nhỏ, giúp đảm bảo độ ẩm của sản phẩm, tăng khả năng tự bảo vệ và gia tăng tuổi thọ của các công trình xây dựng, đồ nội thất, đồ ngoại thất, đồ gia dụng và trang trí.
Xem thêm: Các ứng dụng phổ biến của ngành gia công gỗ trong đời sống.
Các lưu ý khi hong gió gỗ.
Cần lưu ý những gì khi thực hiện hong gió cho gỗ? Quá trình hong gió cho gỗ đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu thật kỹ về thời điểm, cách lắp đặt thiết bị phơi và thời gian thực hiện. Nhằm đảm bảo cho sản phẩm luôn giữ được vẻ đẹp và độ bền trong suốt quá trình xử lý.
Cụ thể, một số lưu ý cần thực hiện khi tiến hành hong gió cho các chi tiết gỗ, bao gồm:
- Chọn thời điểm thích hợp: Thời điểm thích hợp nhất để thực hiện hong gió tự nhiên là vào mùa khô, khi trời nắng nhiều và có gió lộng. Ngược lại, hong gỗ tự nhiên sẽ gặp hạn chế vào mùa mưa hoặc thời tiết ẩm ướt, vì thời gian khô lâu và côn trùng, nấm mốc dễ dàng xâm nhập. (Tìm hiểu côn trùng gây hại cho gỗ là gì?).
- Lựa chọn giàn phơi hong gió: Giàn hong gió cần được lắp đặt sao cho có thể giúp lưu thông không khí tốt và đảm bảo rằng ánh sáng mặt trời có thể tiếp xúc với gỗ. Ngoài ra, thiết bị này cần được thiết kế một cách vững chắc, không làm gỗ bị xê dịch hoặc rơi rớt trong quá trình hong khô.
- Kiểm tra độ ẩm định kỳ: Độ ẩm của gỗ cần được kiểm tra một cách thường xuyên để xác định rằng quá trình hong gió đang diễn ra đúng theo kế hoạch, đảm bảo không quá khô hoặc quá ẩm. Chúng ta có thể xác định độ ẩm bằng nhiều cách, chẳng như kiểm tra về màu sắc và các dấu hiệu biến dạng, như cong vênh, lồi lõm hoặc nứt gãy… Tuy nhiên, nên dùng dụng cụ chuyên nghiệp để có được kết quả chính xác nhất.
- Canh thời gian hong gió: Thời gian cần thiết để hong gió gỗ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại gỗ, độ dày, điều kiện thời tiết và có trải qua quá trình ngâm tẩm hoặc sơn phủ hóa chất hay không.
Như vậy, việc hong gió cho gỗ là một kỹ thuật hoàn toàn thủ công, yêu cầu sự quan sát và đo lường một cách tỉ mỉ của người thợ mộc. Nhằm đảm bảo các chi tiết gỗ đạt được độ ẩm lý tưởng, góp phần tăng khả năng tự bảo vệ và kéo dài tuổi thọ của các sản phẩm gỗ. Bên cạnh đó, chúng ta có thể kiểm soát môi trường để hong khô bằng các công cụ nhân tạo như quạt gió, máy điều hoà hoặc bóng đèn có thể tỏa nhiệt…
Xem thêm: Độ ẩm của gỗ là gì? Khái niệm, ảnh hưởng và biện kháp khắc phục.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu hong gió gỗ là gì, bao gồm khái niệm, vai trò và ứng dụng, mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra hong gió là một công đoạn sấy khô tự nhiên cho gỗ, giúp tiết kiệm chi phí và dễ thực hiện. Tuy nhiên, kỹ thuật này đòi hỏi chúng ta phải có sự kỹ lưỡng trong việc lựa chọn thời điểm, công cụ, kiểm soát môi trường phù hoặc kiểm tra độ ẩm định kỳ… Nhằm gia tăng khả năng bảo vệ của gỗ, hạn chế các tình trạng biến dạng, cong vênh, nứt gãy hoặc mục nát, ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và tuổi thọ của gỗ. Bên cạnh đó, bài viết về quy trình hong gió gỗ này còn nằm trong chuỗi bài về quy trình sản xuất gỗ, bao gồm: thu thập gỗ, chế biến và gia công gỗ, xử lý bề mặt gỗ, cưa xẻ gỗ, kỹ thuật sấy gỗ, tẩm bảo vệ gỗ và sơn phủ gỗ… hy vọng đã mang đến cho bạn góc nhìn đầy đủ hơn về ngành chế biến gỗ hiện nay.
