Hiện tượng gỗ bị côn trùng hoặc nấm mốc gây hại có thể gây ra các tình trạng nứt nẻ, biến dạng, co ngót, trương nở, mục nát, cong vênh, sần sùi… Trong đó, những loài côn trùng như mối mọt, kiến hoặc ong hại gỗ… là những sinh vật tuy có kích thước nhỏ bé nhưng lại có thể làm cho gỗ bị hư hỏng nghiêm trọng. Điều này làm cho các sản phẩm gỗ không chỉ mất đi tính thẩm mỹ mà còn suy giảm hiệu suất sử dụng và tuổi thọ của gỗ. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về lý do tại sao gỗ bị côn trùng gây hại, kể từ khái niệm cho đến nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả hiện tượng côn trùng gây hại cho gỗ.
Tại sao gỗ bị côn trùng gây hại? Nguyên nhân và cách xử lý.
Khái niệm gỗ bị côn trùng gây hại.
Tìm hiểu về khái niệm gỗ bị côn trùng tấn công là gì? Côn trùng gây hại cho gỗ theo thuật ngữ Tiếng Anh là Wood-damaging Insects, nhằm chỉ những loài động vật có kích thước nhỏ bé, chuyên tấn công và gây hại cho gỗ, bao gồm bọ cánh cứng, kiến, ong hoặc mối mọt… Chúng tấn công từ bên trong cấu trúc gỗ, khiến cho sản phẩm dần bị hư hỏng, suy giảm độ bền và tuổi thọ, đồng thời mất đi tính thẩm mỹ.
Có thể thấy gỗ bị côn trùng tấn công rất dễ bị biến dạng, cong vênh, sần sùi, nứt nẻ hoặc thậm chí là mục nát, không thể sửa chữa. Vì vậy, để bảo vệ gỗ, chúng ta cần phải áp dụng các biện pháp xử lý một cách nhanh chóng như sử dụng chất bảo vệ, cắt, mài, trám hoặc ghép gỗ khi cần thiết. Đặc biệt, công tác chăm sóc và bảo trì sản phẩm gỗ nên được thực hiện một cách đều đặn, nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu hư hại và kịp thời thực hiện những cách xử lý phù hợp.
Ngoài ra, hiện nay nhiều doanh nghiệp trong nước đang có xu hướng sử dụng gỗ nhập khẩu, do nguồn cung ổn định, hoạt động khai thác gỗ hợp pháp. Đồng thời, kết hợp việc cải tiến quy trình sản xuất, nhằm tạo ra nhiều sản phẩm không chỉ đáp ứng về chức năng mà còn sở hữu vẻ đẹp thẩm mỹ, tăng cường khả năng chống côn trùng và nhiều yếu tố gây hại khác. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải tìm được những nhà cung cấp gỗ uy tín trên thị trường, và đảm bảo nguồn gốc gỗ thông qua kiểm tra các chứng chỉ rừng cần thiết.
Xem thêm: Côn trùng gây hại cho gỗ là gì? Khái niệm, tác hại và biện pháp khắc phục.
Nguyên nhân khiến gỗ bị côn trùng gây hại.
Những nguyên nhân dẫn đến gỗ bị côn trùng gây hại là gì? Thông thường, côn trùng sẽ tấn công vào những chi tiết gỗ có cấu trúc bị suy yếu, ví dụ như khi sản phẩm bị biến dạng, cong vênh, co ngót, trương nở hoặc nứt nẻ…
Một số nguyên nhân khiến cho gỗ bị côn trùng gây hại, cụ thể bao gồm:
- Sử dụng trong môi trường không tốt: Các tác nhân trong môi trường như nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của gỗ. Nếu các điều kiện này thay đổi liên tục và kéo dài, các sợi gỗ sẽ trương nở hoặc co ngót quá mức, làm các liên kết bị suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho côn trùng gây hại tấn công. (Tìm hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
- Khiến sản phẩm gỗ bị trầy xước: Những vết trầy xước trên bề mặt gỗ có thể là vị trí lý tưởng cho các loài côn trùng trú ẩn. Chúng sẽ từ từ đục gỗ để ăn và phát triển bầy đàn. Nếu như chúng ta không kịp thời phát hiện, vết trầy xước ban đầu sẽ bắt đầu lan rộng và làm cho sản phẩm dần bị nứt nẻ và mục nát từ bên trong. (Tìm hiểu tại sao gỗ bị nứt nẻ?).
- Khiến sản phẩm gỗ bị biến dạng: Như đã đề cập bên trên, cấu trúc gỗ bị suy yếu là nguyên nhân khiến cho gỗ bị côn trùng tấn công. Do đó, nếu như sản phẩm gỗ xuất hiện những khuyết điểm như biến dạng, cong vênh, co ngót hoặc trương nở… sẽ thu hút các loài sinh vật xâm nhập và gây hại.
Nhìn chung, gỗ là một nguyên liệu tự nhiên vì thế có nhiều nguyên nhân khiến cho sản phẩm gỗ bị côn trùng tấn công. Những nguyên nhân này bao gồm: sự thiếu sót trong giai đoạn gia công gỗ, do ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường, sử dụng loại gỗ kém chất lượng, hoặc do điều kiện sử dụng không đảm bảo, sản phẩm bị trầy xước và biến dạng, cũng như không được quan tâm chăm sóc thường xuyên. Tuy nhiên, nếu trong quá trình mua sắm và sử dụng sản phẩm, chúng ta hiểu và chú ý đến việc lựa chọn loại gỗ phù hợp, thực hiện gia công cẩn thận và bảo trì định kỳ, thì có thể kịp thời phát hiện khi sản phẩm có dấu hiệu bị côn trùng gây hại, từ đó giảm thiểu những thiệt hại không đáng có về sau.
Xem thêm: Gia công gỗ là gì? Khái niệm, vai trò và ứng dụng.
Tác hại khi gỗ bị côn trùng gây hại.
Khi gỗ bị côn trùng tấn công sẽ gây ra tác hại như thế nào? Nhiều loài côn trùng gây hại tấn công gỗ vì chúng có thể dùng gỗ để làm thức ăn và xây tổ, từ đó phá hoại sản phẩm. Đây là nguyên nhân khiến cho gỗ dần bị ăn mòn, mục nát, suy giảm độ bền và hiệu suất sử dụng…
Cụ thể một số tác hại khi gỗ bị côn trùng tấn công bao gồm:
- Ăn mòn gỗ: Hoạt động ăn gỗ và đào tổ của côn trùng sẽ khiến cho cấu trúc gỗ dần bị bào mòn từ trong ra ngoài. Điều này làm cho bề mặt gỗ xuất hiện những đốm nhỏ li ti, còn bên trong sẽ dần trở nên mục ruỗng, nghĩa là hư hỏng từ bên trong, chỉ còn lại lớp vỏ bên ngoài.
- Nứt gãy và mục nát: Việc bị côn trùng gây hại tấn công sẽ khiến cho gỗ có thể bị nứt gãy hoặc mục nát. Có thể nói những khuyết điểm này rất khó sửa chữa và có thể làm suy giảm các tính năng quan trọng của sản phẩm. Đặc biệt là đối với những sản phẩm yêu cầu khả năng chịu lực cao như bàn, ghế, tủ, kệ…
- Giảm độ bền và tuổi thọ: Bởi vì bị hư tại từ bên trong, nên những chi tiết gỗ bị côn trùng tấn công thường dễ bị mất đi độ bền và độ cứng. Điều này làm cho tuổi thọ của sản phẩm gỗ bị suy giảm một cách nhanh chóng nếu như chúng ta không kịp thời sửa chữa. (Tìm hiểu tại sao gỗ bị suy giảm độ bền?).
- Suy giảm tính thẩm mỹ: Bên cạnh việc ảnh hưởng đến chất lượng và tuổi thọ của sản phẩm, côn trùng có thể tạo ra các lỗ nhỏ hoặc vết nứt trên bề mặt gỗ. Ngoài ra, chúng còn là nguyên nhân khiến nhiều sản phẩm gỗ bị biến dạng. Do đó, các sản phẩm gỗ sẽ mất đi vẻ đẹp ban đầu và ảnh hưởng đến phong cách thiết kế của không gian sinh hoạt và làm việc. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
Như vậy, một khi gỗ bị côn trùng tấn công sẽ kéo theo nhiều tác động tiêu cực như là nứt gãy, mục nát, suy giảm độ bền, độ cứng, cũng như thu hút thêm nhiều tác nhân gây hại khác tìm đến. Từ đó gây ảnh hưởng đến chức năng và làm cho tuổi thọ của sản phẩm bị rút ngắn. Điều này không chỉ làm giảm giá trị của các công trình mà còn khiến cho sinh hoạt hàng ngày của chúng ta trở nên bất tiện, thậm chí đe dọa đến sự an toàn của người dùng. Và cũng cần phải lưu ý rằng, đối với các loại gỗ tốt thì vẫn có thể bị côn trùng tấn công nếu như chúng ta không biết cách lựa chọn loại gỗ và áp dụng các biện pháp phòng tránh phù hợp.
Xem thêm: Những kinh nghiệm giúp lựa chọn sản phẩm gỗ chất lượng.
Vì sao dùng gỗ tốt vẫn bị côn trùng tấn công?
Lý giải tại sao dùng sản phẩm bằng gỗ tốt vẫn bị côn trùng tấn công? Nhìn chung, nếu như chúng ta sử dụng loại gỗ tốt đối với các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, đồ nội thất, đồ trang trí và nhiều sản phẩm bằng gỗ khác… thì có thể đảm bảo được tính thẩm mỹ và hiệu suất sử dụng của chúng trong thời gian dài. Bởi vì những loại nguyên liệu này có độ cứng và độ bền tốt, đồng thời khả năng chống chịu của chúng trước những tác nhân gây hại rất hiệu quả. Ví dụ, nhóm gỗ quý như gỗ Lim, Hương, Sưa, Mun, Cẩm Lai hoặc Gõ Đỏ…
Tuy nhiên, do một số nguyên nhân như sử dụng trong thời gian dài, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, nhiều loại sinh vật tấn công liên tục và không được vệ sinh, bảo trì thường xuyên… Do đó mà gỗ tốt vẫn có thể bị côn trùng gây hại, cụ thể như sau:
- Thời gian sử dụng quá lâu: Khi sử dụng trong thời gian quá lâu, gỗ tốt vẫn sẽ bị oxy hóa khiến cho cấu trúc gỗ bị suy giảm độ bền, sự chắc chắn. Điều này khiến côn trùng gây hại tấn công và gây hại một cách dễ dàng.
- Môi trường quá khắc nghiệt: Nếu nhiệt độ và độ ẩm trong môi trường thay đổi liên tục, thiếu ánh sáng trong thời gian dài thì gỗ tốt cũng không thể đảm bảo được chất lượng. Côn trùng sẽ tận dụng thời điểm này để xâm nhập và tấn công vào sâu bên trong cấu trúc của sản phẩm.
- Sinh vật phát triển quá mạnh: Nếu nấm mốc và côn trùng liên tục tấn công thì gỗ tốt cũng sẽ dần mất đi độ bền và độ cứng.
- Tiếp xúc với chất hoá học: Nếu như chúng ta sử dụng chất bảo vệ hoặc chất tẩy rửa có tính axit hoặc tính kiềm quá mạnh, thì các liên kết của cấu trúc gỗ bị nứt gãy và xuất hiện vết nứt trên bề mặt. Nhờ đó, côn trùng có thể tấn công và tiếp tục đục gỗ.
Có thể thấy rằng, dù cho sản phẩm được làm bằng gỗ tốt hay các loại gỗ quý hiếm như thế nào thì khâu xử lý trong quá trình gia công, cũng như hoạt động chăm sóc và bảo quản gỗ trong quá trình sử dụng mới là quan trọng hơn cả. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên vệ sinh và quan sát sản phẩm, nhờ đó kịp thời phát hiện những dấu hiệu chứng tỏ gỗ đang bị côn trùng hoặc các tác nhân gây hại khác tấn công, để rồi áp dụng biện pháp khắc phục và sửa chữa hiệu quả.
Xem thêm: Gỗ quý là gì? Khái niệm, đặc điểm và ứng dụng.
Các cách xử lý khi gỗ bị côn trùng tấn công.
Khi gỗ bị côn trùng tấn công thì có những cách xử lý nào phổ biến? Khi phát hiện gỗ bị côn trùng gây hại tấn công, chúng ta nên thực hiện các biện pháp xử lý càng nhanh càng tốt. Bởi vì nếu như để loại sinh vật này phát triển trong thời gian dài bên trong sản phẩm, chúng sẽ làm cho các chi tiết gỗ dần bị mục nát, không thể sửa chữa.
Dưới đây là một số cách xử lý khi gỗ bị công trùng xâm nhập và gây hại, bao gồm:
- Lau chùi: Đối với các trường hợp côn trùng gây hại tấn công nhẹ và dễ thấy, chúng ta có thể thực hiện vệ sinh sạch sẽ bề mặt gỗ để loại bỏ côn trùng còn sót lại.
- Phơi nắng: Phơi nắng là một cách đơn giản và hiệu quả để tiêu diệt côn trùng bên trong gỗ. Bởi vì ánh nắng có thể tỏa ra nhiệt độ và tia UV khiến loài động vật này sợ hãi. Tuy nhiên, chúng ta cần xem xét cường độ của yếu tố này và thực hiện trong một khoảng thời gian vừa đủ, tránh làm cho gỗ bị biến dạng.
- Sấy nhiệt: Tương tự như phơi nắng, sấy nhiệt giúp tạo ra nhiệt độ cao để tiêu diệt côn trùng một cách hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp này khá tốn kém và có thể xảy ra sai sót nếu như chúng ta không thực hiện đúng kỹ thuật, như điều chỉnh nhiệt độ quá cao, thời gian thực hiện quá ngắn hoặc quá dài.
- Dùng hóa chất: Trong quy trình xử lý bề mặt gỗ, chúng ta có thể áp dụng các dung dịch phủ bảo vệ như chất chống côn trùng, chất chống mối mọt, chống nấm mốc, chống nước, chống cháy, cách nhiệt… cũng như nhiều loại chất bảo vệ khác để giúp sản phẩm gỗ duy trì độ bền, hiệu suất sử dụng cũng như tính thẩm mỹ trong thời gian dài. (Tìm hiểu xử lý bề mặt gỗ là gì?).
- Cắt, bào, trám: Đối với các trường hợp gỗ đã xuất hiện dấu hiệu bị mài mòn nghiêm trọng, chúng ta nên thực hiện cắt bỏ hoặc bào gỗ để loại bỏ. Sau đó, thực hiện kỹ thuật trám gỗ bằng các vật liệu chuyên dụng để khôi phục lại hình dạng và chức năng của sản phẩm.
Tóm lại, gỗ là một vật liệu tự nhiên sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, kể từ màu sắc, vân gỗ, mùi hương cho đến độ cứng, độ bền… chúng giúp mang đến sự chắc chắn, vẻ đẹp thẩm mỹ cho công trình và các sản phẩm đồ nội thất, ngoại thất, trang trí và nhiều ứng dụng khác.
Bên cạnh đó, gỗ cũng tồn tại những khuyết điểm nhất định, đòi hỏi chúng ta cần phải chú ý như: sự biến dạng, co ngót, cong vênh, nứt nẻ, phai màu, mục nát… xảy do các tác động tiêu cực của yếu tố môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nấm mốc, mối mọt và các loại côn trùng gây hại khác, hoặc do va đập trong quá trình sử dụng. Mặc dù vậy, chúng ta có thể khắc phục tất cả dấu hiệu nguy hại kể trên thông qua quy trình chế biến, gia công, tẩm sấy, xử lý bề mặt và sơn phủ bảo vệ một cách tỉ mỉ, kết hợp với công tác vệ sinh, bảo trì định kỳ.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu về lý do tại sao gỗ bị côn trùng gây hại, bao gồm khái niệm, nguyên nhân và cách xử lý mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra côn trùng là loài sinh vật có thể ăn và đục gỗ để sinh trưởng hoặc phát triển bầy đàn một cách nhanh chóng. Nếu như chúng ta không kịp thời và tiến hành xử lý, chúng có thể làm cho gỗ dần bị mục nát hoặc lây lan qua những sản phẩm khác.
