Trám gỗ, chà nhám, đánh bóng hoặc sơn phủ… là một số biện pháp phổ biến giúp khắc phục các khuyết điểm trên bề mặt gỗ, bao gồm biến dạng, cong vênh, trương nở, co ngót, lồi lõm, sần sùi, phai màu hoặc nứt nẻ… Trong đó, trám gỗ không chỉ giúp loại bỏ phần gỗ bị hư hại, mà còn giúp cho sản phẩm đảm bảo về chức năng, độ bền, hiệu suất sử dụng, tuổi thọ và cả tính thẩm mỹ. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về trám gỗ là gì, kể từ khái niệm, vai trò cho đến những ứng dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực thuộc ngành gỗ.
Trám gỗ là gì? Khái niệm, vai trò và ứng dụng.
Giới thiệu trám gỗ.
Tìm hiểu khái niệm trám gỗ là gì? Trám gỗ theo thuật ngữ tiếng Anh là Filling Holes on Wood, nhằm chỉ kỹ thuật lấp đầy các vết lõm gỗ, nứt nẻ, trầy xước, hoặc do lực tác động mạnh hay côn trùng gây hại. Nhờ đó, giúp các chức năng hoạt động ổn định hơn, đảm bảo độ bền, hiệu suất sử dụng, tuổi thọ và tính thẩm mỹ của sản phẩm gỗ. Người thợ mộc có thể dùng nguyên liệu chuyên dụng để trám trực tiếp lên những khuyết điểm này. Ngoài ra, để đảm bảo chất lượng của quá trình gia công, chúng ta nên loại bỏ hoàn toàn phần gỗ bị hư hại trước, bằng cách chà nhám, cắt bỏ, đục hoặc khoan lỗ…
Trên thị trường hiện nay, có nhiều loại nguyên liệu trám gỗ khác nhau, trong đó phổ biến nhất là bột gỗ, bột trét, nhựa, epoxy, keo trám, sáp ong… Tuy nhiên, chúng ta nên lựa chọn phương pháp phù hợp với từng loại gỗ, cũng như áp dụng đúng kỹ thuật để đạt kết quả tốt nhất. Thông thường, quá trình trám gỗ thường được thực hiện theo 05 bước cơ bản như sau: (1) Chuẩn bị vật liệu trám; (2) Xác định và làm sạch vị trí trám; (3) Thực hiện trám gỗ; (4) Mài mịn bề mặt; (5) Sơn phủ bề mặt.
Có thể nói đối với ngành gỗ, trám gỗ là một khâu quan trọng được thực hiện trong quá trình gia công và bảo trì gỗ, cùng với vệ sinh, chà nhám, đánh bóng, sơn phủ và bảo quản gỗ… Tất cả những công đoạn này đều đòi hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm cũng như sự tỉ mỉ của người thợ, nhằm đảm bảo sản phẩm cuối cùng luôn có chất lượng tốt nhất.
Quy trình trám gỗ.
Quy trình trám gỗ được thực hiện thế nào? Khi tiến hành trám gỗ, chúng ta nên thực hiện từng bước đúng theo quy trình nhằm giúp cho sản phẩm đảm bảo về chức năng, độ bền, hiệu suất sử dụng và tính thẩm mỹ cao nhất.
Cụ thể, quy trình trám gỗ thường bao gồm 05 bước cơ bản như sau:
- Bước 1 – Chuẩn bị vật liệu trám: Trước hết, chúng ta cần chuẩn bị đầy đủ vật liệu và dụng cụ cần thiết để quá trình trám gỗ đạt hiệu quả cao. Các dụng cụ trám gỗ bao gồm bột gỗ, bột trét, nhựa, epoxy, keo trám, sáp ong, dụng cụ đục hoặc mài nhẵn… (Tìm hiểu các phương pháp trám gỗ).
- Bước 2 – Xử lý vị trí trám: Tiếp theo, chúng ta cần đánh giá tình trạng của gỗ, sau đó xác định khuyết điểm xuất hiện trên bề mặt gỗ. Tại những vị trí gỗ bị hư hại, chúng ta sẽ làm sạch cũng như loại bỏ hoàn toàn tạp chất, bụi bẩn, đảm bảo không còn côn trùng hay mối mọt bám vào. (Tìm hiểu côn trùng gây hại cho gỗ là gì?).
- Bước 3 – Thực hiện trám gỗ: Sau khi bề mặt gỗ đã được làm sạch, chúng ta sẽ sử dụng công cụ và vật liệu phù hợp để lấp đầy những vết lõm gỗ, nứt nẻ, trầy xước, hoặc khuyết điểm khác do lực tác động mạnh hay côn trùng gây ra. Ngoài ra, nên đặt chi tiết gỗ tại nơi khô ráo để mau khô, giúp làm cứng và tăng độ bền cho vết trám.
- Bước 4 – Mài mịn bề mặt: Đợi đến khi vết trám đã khô và cứng lại, chúng ta sẽ tiến hành mài nhẵn để tạo ra bề mặt gỗ mịn màng, thẩm mỹ. Điều này không chỉ giúp duy trì vẻ đẹp của sản phẩm, mà còn góp phần giúp chức năng hoạt động ổn định hơn, đảm bảo hiệu suất sử dụng, độ bền cùng với độ cứng. (Tìm hiểu đánh bóng gỗ là gì?).
- Bước 5 – Sơn phủ bề mặt: Công đoạn sơn phủ bao gồm việc sơn màu và phủ các chất bảo vệ, như chất chống thấm, chống mối mọt, chống cháy… lên bề mặt gỗ. Việc này góp phần giúp gia tăng khả năng chống chịu của sản phẩm trước nhiều tác nhân gây hại từ môi trường, bao gồm nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, côn trùng hoặc nấm mốc… (Tìm hiểu tác nhân gây hại gỗ là gì?).
Tóm lại, mặc dù quy trình trám gỗ khá đơn giản, tuy nhiên vẫn đòi hỏi sự chuyên nghiệp và tỉ mỉ của các đơn vị gia công gỗ uy tín. Điều này giúp đảm bảo rằng nhà sản xuất sẽ lựa chọn loại vật liệu trám phù hợp với từng loại gỗ và áp dụng đúng kỹ thuật nhằm gia tăng chất lượng của sản phẩm. Bên cạnh đó, trong quá trình sử dụng, nếu xuất hiện những hư hại nhỏ thì chúng ta có thể tự thực hiện tại nhà theo hướng dẫn ở trên. Đối với những dự án do Timber Phoenix trực tiếp gia công và sản xuất, thì chúng tôi luôn sử dụng dòng sơn và chất phủ cao cấp của Sherwin Williams, được nhập khẩu 100% từ Mỹ. Trên thị trường, Sherwin Williams với hơn 150 năm hoạt động, được xem là thương hiệu Top 1 thế giới về sơn và chất phủ.
Xem thêm: Tìm hiểu các bước trong quy trình trám gỗ.
Các phương pháp trám gỗ.
Có những phương pháp trám gỗ nào phổ biến? Hiện nay, trên thị trường xuất hiện nhiều loại nguyên liệu dùng để trám gỗ, bao gồm một số hóa chất như keo epoxy, chất trám khe, bột trét gỗ… cùng với những chất tự nhiên như sáp ong, bột gỗ hoặc tro… Mỗi vật liệu sẽ có ứng dụng và độ bền khác nhau, do đó chúng ta cần lựa chọn dựa trên từng loại gỗ, chức năng của sản phẩm, kích thước lỗ cần trám và chi phí thực hiện.
Để áp dụng kỹ thuật trám gỗ, chúng ta có thể thực hiện theo 02 phương pháp phổ biến, bao gồm phương pháp thủ công và phương pháp sử dụng máy móc hiện đại. Đặc điểm của từng phương pháp cụ thể như sau:
- Phương pháp thủ công: Phương pháp trám gỗ thủ công nghĩa là sử dụng các dụng cụ cầm tay, thô sơ để trám gỗ như dùi, đục, bay trám, giấy chà nhám, dao gạt keo trám… Phương pháp này có ưu điểm là đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, trám gỗ bằng phương pháp thủ công có nhược điểm là tốn thời gian, đòi hỏi người thợ có tay nghề cao và sự tỉ mỉ.
- Phương pháp sử dụng máy móc hiện đại: Phương pháp trám gỗ hiện đại nghĩa là sử dụng các loại máy móc tân tiến để trám gỗ, bao gồm máy trám kết hợp với máy trám gỗ, máy khoan, máy chà nhám và máy phun sơn ở công đoạn cuối cùng… Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và nhanh chóng. Tuy nhiên, trám gỗ bằng những công cụ hiện đại có nhược điểm là tốn kém chi phí đầu tư máy móc, yêu cầu trang bị đầy đủ đồ bảo hộ để đảm bảo an toàn cho người lao động.
Có thể thấy, nếu chúng ta lựa chọn đúng phương pháp trám sẽ giúp cho sản phẩm gỗ được khắc phục khuyết điểm một cách nhanh chóng, hỗ trợ các chức năng hoạt động ổn định hơn, đảm bảo độ bền, hiệu suất sử dụng và tính thẩm mỹ. Ngoài ra, theo xu hướng phát triển chung của thế giới, nhiều doanh nghiệp còn tập trung vào việc ứng dụng các kỹ thuật trám gỗ có tính thân thiện với môi trường, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của ngành gỗ đối với môi trường tự nhiên. Điều này bao gồm tiết kiệm năng lượng, giảm lượng khí thải carbon, giảm thiểu lãng phí tài nguyên trong quá trình sản xuất.
Xem thêm: Các phương pháp trám gỗ? Đặc điểm và xu hướng phát triển.
Vai trò của công đoạn trám gỗ.
Công đoạn trám gỗ mang lại những lợi ích gì? Các khuyết điểm xuất hiện trên bề mặt gỗ thường gây ra bởi nhiều tác nhân gây hại từ môi trường như là nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, nấm mốc, côn trùng... Nếu không được khắc phục kịp thời, những khuyết điểm này có thể khiến cho sản phẩm hư hại nặng hơn, khó sửa chữa hoặc thậm chí phải loại bỏ, gây lãng phí nguyên liệu và chi phí. Để hạn chế tình trạng đó, trám gỗ được xem là một biện pháp hiệu quả, giúp chức năng hoạt động ổn định, đảm bảo độ bền, hiệu suất sử dụng và tuổi thọ của sản phẩm.
Cụ thể, dưới đây là một số vai trò của công đoạn trám gỗ, bao gồm:
- Khắc phục khuyết điểm: Công đoạn trám gỗ giúp khắc phục các khuyết điểm trên bề mặt gỗ, chẳng hạn như vết lõm gỗ, nứt nẻ, trầy xước, hoặc do lực tác động mạnh hay côn trùng gây hại. Ngoài ra, chúng ta có thể loại bỏ những vị trí gỗ bị hư hại, sau đó áp dụng nguyên liệu trám để hồi phục chất lượng của sản phẩm.
- Ngăn chặn sự lây lan: Trong một số trường hợp, các khuyết điểm trên bề mặt gỗ có thể lan rộng, gây hư hỏng nghiêm trọng cho gỗ. Tuy nhiên, nếu chúng ta thực hiện trám gỗ kịp thời sẽ giúp loại bỏ triệt để hoặc ngăn chặn tác động xấu của những tác nhân gây hại, bao gồm nhiệt độ, ánh sáng, nấm mốc hoặc côn trùng…
- Hồi phục chức năng: Có thể thấy, các khuyết điểm trên bề mặt gỗ như vết lõm gỗ, nứt nẻ, trầy xước, hoặc do lực tác động mạnh hay côn trùng gây hại sẽ khiến cho gỗ giảm khả năng chịu lực và hiệu suất sử dụng. Vì vậy, chúng ta nên thực hiện trám gỗ càng sớm càng tốt để hồi phục lại chức năng cho chi tiết gỗ, giúp cho sản phẩm hoạt động tốt hơn.
- Tăng cường độ bền: Thông thường, vật liệu trám gỗ được chọn thường có độ cứng và độ bền tương ứng với từng loại gỗ. Vì vậy, việc hiểu rõ về tính năng của vật liệu và áp dụng đúng quy trình trám gỗ có thể giúp gỗ chống chịu được tác động xấu của môi trường, từ đó gia tăng tuổi thọ của sản phẩm.
- Tăng tính thẩm mỹ: Những khuyết điểm không chỉ ảnh hưởng đến chức năng, độ bền, mà còn khiến cho bề mặt gỗ trở nên mất thẩm mỹ. Để khắc phục được điều đó, chúng ta có thể sử dụng các vật liệu trám sở hữu màu sắc và kết cấu tương đồng với từng loại gỗ, góp phần gia tăng vẻ đẹp tự nhiên của sản phẩm.
Tóm lại, công đoạn trám gỗ mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sản phẩm gỗ, bao gồm: khắc phục các khuyết điểm một cách triệt để, giúp chức năng hoạt động ổn định hơn, đảm bảo độ bền, cũng như tính thẩm mỹ. Nhờ đó, góp phần đảm bảo an toàn cho người sử dụng và duy trì vẻ đẹp của không gian sống.
Xem thêm: Ngành chế biến gỗ là gì? Vai trò của ngành chế biến gỗ?
Ứng dụng của việc trám gỗ.
Trám gỗ có thể được ứng dụng trong những lĩnh vực nào? Trám gỗ là một khâu quan trọng trong quy trình gia công, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực thuộc ngành gỗ, cụ thể như sau:
- Xây dựng: Trong xây dựng, công đoạn trám gỗ thường được ứng dụng để xử lý các vết nứt, vết lõm hoặc những khuyết điểm khác trên bề mặt của cửa ra vào, cửa sổ, cầu thang, sàn nhà… (Tìm hiểu xây dựng là gì?).
- Sản xuất đồ ngoại thất: Đối với đồ ngoại thất, chúng ta có thể trám gỗ khi muốn khắc phục các khuyết điểm trên bề mặt của bàn ghế, hàng rào, mái che… (Tìm hiểu đồ gỗ ngoại thất là gì?)
- Sản xuất đồ nội thất: Về những món đồ nội thất, công đoạn trám gỗ thường được thực hiện trong công đoạn gia công và khắc phục các khuyết điểm đối với tủ, giường, bàn ăn hoặc bàn trang điểm… (Tìm hiểu đồ gỗ nội thất là gì?).
- Sản xuất đồ trang trí: Ngoài ra, công đoạn trám gỗ hoàn toàn có thể khắc phục được những khuyết điểm của tượng gỗ, mô hình, tranh gỗ, đồ lưu niệm… (Tìm hiểu đồ gỗ trang trí là gì?).
Nhìn chung, công đoạn trám gỗ giúp khắc phục các khuyết điểm trên bề mặt gỗ, nhằm đảm bảo chức năng hoạt động ổn định và duy trì tính thẩm mỹ cho sản phẩm gỗ. Nhờ đó mà những công trình xây dựng, đồ ngoại thất, nội thất hay trang trí có thể duy trì hiệu suất sử dụng và lưu giữ được vẻ đẹp tự nhiên trong thời gian dài. Hiện nay, nhằm đa dạng hóa nguồn nguyên liệu gỗ thì nhiều doanh nghiệp trong nước thường có xu hướng tìm đến các loại gỗ nhập khẩu (Châu Âu, Châu Phi, Châu Mỹ, Lào và Nhật Bản…). Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải biết cách lựa chọn nhà cung cấp gỗ uy tín, giúp đảm bảo rằng sản phẩm gỗ có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Xem thêm: Các ứng dụng phổ biến của ngành gia công gỗ trong đời sống.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu trám gỗ là gì, bao gồm khái niệm, vai trò và ứng dụng của công đoạn trám gỗ mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra trám gỗ là một công đoạn quan trọng, giúp chức năng hoạt động ổn định hơn, đảm bảo độ bền cùng tính thẩm mỹ của nhiều sản phẩm gỗ mà con người sử dụng hằng ngày. Chẳng hạn như công trình xây dựng, đồ ngoại thất, nội thất hay trang trí… Nhờ vậy, chúng ta có thể duy trì cuộc sống tiện nghi, hạn chế tình trạng loại bỏ nguyên liệu và tiết kiệm được chi phí vì không cần phải mua mới.
