Bên cạnh cong vênh, nứt nẻ, co ngót, mục nát thì đốm gỗ, lồi lõm, trương nở, sần sùi, phai màu, thâm đen… cũng được xem là những khuyết điểm thường thấy ở các sản phẩm gỗ. Trong đó, các vết đốm gỗ là một trong những biểu hiện phổ biến của tình trạng phai màu ở bề mặt sản phẩm. Khuyết điểm này vừa gây ảnh hưởng tiêu cực đến tính thẩm mỹ, vừa là dấu hiệu cho thấy các sản phẩm gỗ đang bị giảm đi độ bền, độ cứng và hiệu suất sử dụng. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về đốm gỗ là gì, bao gồm khái niệm, cách nhận biết, nguyên nhân và biện pháp khắc phục khi gỗ bị đốm.
Đốm gỗ là gì? Nhận biết, nguyên nhân và cách khắc phục.
Định nghĩa về đốm gỗ.
Tìm hiểu khái niệm đốm gỗ là gì? Đốm gỗ theo thuật ngữ Tiếng Anh là Stain on Wood, nhằm chỉ một biểu hiện của tình trạng phai màu gỗ, khiến cho gỗ có màu sắc không đồng đều do các tác động tiêu cực của nhiều yếu tố như ánh sáng mặt trời, độ ẩm, nấm mốc, côn trùng… Ban đầu, loại khuyết điểm này chỉ thể hiện theo hình thức là một vài vết chấm nhỏ trên bề mặt gỗ, nhưng chúng sẽ dần lan rộng ra nếu như không được xử lý kịp thời.
Có 03 loại đốm gỗ thường được nhìn thấy trong cuộc sống hằng ngày, bao gồm đốm gỗ trắng, đốm gỗ đen và đốm làm đổi màu cả một vùng bề mặt. Ngoài ra, đây là dấu hiệu cho chúng ta biết cấu trúc gỗ đã bị thay đổi, có thể khiến các sản phẩm gỗ dễ bị cong vênh, nứt nẻ hoặc mục nát.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể bảo vệ cho các công trình xây dựng, đồ ngoại thất, nội thất hoặc đồ trang trí tránh khỏi tình trạng bị đốm gỗ bằng cách áp dụng nhiều biện pháp khắc phục khác nhau. Cụ thể như: lựa chọn loại gỗ có tính năng phù hợp, thực hiện quy trình sấy gỗ, mài mịn, trám gỗ, tẩm bảo vệ hoặc sơn phủ hóa chất bảo vệ một cách kỹ lưỡng trước khi đưa vào sử dụng. Ngoài ra, chúng ta còn có thể bổ sung thêm các loại chống thấm nước, chất chống nấm mốc, chống mối mọt, chống cháy, chống tia UV, cách nhiệt… nhằm tăng cường khả năng tự bảo vệ của gỗ
Xem thêm: Khuyết điểm của gỗ là gì? Các khuyết điểm phổ biến của gỗ và cách khắc phục.
Cách nhận biết gỗ bị đốm.
Đâu là những cách nhận biết gỗ bị đốm? Các vết đốm gỗ thường xuất hiện trên bề mặt gỗ với đa dạng kích thước, kể từ những đốm nhỏ li ti chó đến các vùng sậm màu lớn. Có 03 loại đốm gỗ thường xuyên xuất hiện, bao gồm đốm gỗ trắng, đen và vùng đổi màu.
Cụ thể, 03 dấu hiệu giúp chúng ta nhận biết gỗ bị đốm, bao gồm:
- Đốm gỗ trắng: Đốm trắng trên gỗ thường là hậu quả do độ ẩm của gỗ quá cao, tạo điều kiện cho các loài vi khuẩn hoặc nấm mốc bám lên gỗ, làm thay đổi màu sắc.
- Đốm gỗ đen: Đốm đen trên gỗ thường là dấu hiệu của sự phát triển của nấm mốc gây hại phát triển. Để loại bỏ khuyết điểm này, chúng ta cần loại bỏ nguồn ẩm, thường xuyên vệ sinh và sử dụng chất chống nấm mốc.
- Bề mặt bị đổi màu: Bề mặt gỗ bị đổi màu ở một vùng có kích thước lớn có thể là dấu hiệu cho thấy gỗ đã bị đốm trong một thời gian dài và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cấu trúc gỗ.
Có thể thấy, các vết đốm sẽ nhanh chóng lan rộng nếu gỗ tiếp tục chịu tác động tiêu cực bởi ánh nắng, nhiệt độ, nấm mốc hoặc côn trùng mà không được xử lý một cách kịp thời. Điều này đòi hỏi chúng ta phải thường xuyên vệ sinh và chăm sóc các sản phẩm gỗ, nhằm duy trì vẻ đẹp tự nhiên, nâng cao hiệu suất sử dụng và kéo dài tuổi thọ.
Xem thêm: Màu sắc của gỗ là gì? Đặc điểm, vai trò và cách bảo quản.
Nguyên nhân gây đốm gỗ.
Những nguyên nhân gây ra tình trạng đốm gỗ là gì? Tình trạng đốm xảy ra chủ yếu là do gỗ đã bị nhiễm màu hoặc mật độ các tế bào gỗ phân bố không đồng đều. Điều này không chỉ ảnh hưởng xấu đến vẻ đẹp của các sản phẩm, mà còn làm suy giảm độ bền và hiệu suất sử dụng.
Một số nguyên nhân gây ra tình trạng đốm gỗ phổ biến như sau:
Nguyên nhân do nhiễm bẩn:
- Nấm mốc: Nấm mốc là một loại sinh vật sống ký sinh trên gỗ, có thể tiết ra các chất có màu, dẫn đến tình trạng đốm gỗ. Nấm mốc là tác nhân gây hại thường xuất hiện trong môi trường ẩm, do đó chúng ta nên giữ cho gỗ được khô ráo và tránh tiếp xúc với nước trong một khoảng thời gian. (Tìm hiểu nấm mốc gây hại cho gỗ là gì?).
- Côn trùng: Một số loại côn trùng như mối mọt, bọ, kiến và ong hại gỗ… có thể làm bề mặt sản phẩm bị đốm màu. Để ngăn ngừa tình trạng hư hại này, chúng ta cần sử dụng các biện pháp bảo vệ gỗ phù hợp, như chất chống thấm, chống nhiệt độ, chống nấm mốc hoặc mối mọt… (Tìm hiểu côn trùng gây hại cho gỗ là gì?).
- Các chất hóa học: Một số loại hóa chất như thuốc nhuộm hoặc thuốc tẩy… có thể làm cho gỗ bị đốm. Do đó, chúng ta cần sử dụng các loại hóa chất phù hợp với gỗ và tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng.
Nguyên nhân do cấu trúc gỗ biến đổi:
- Ánh sáng: Ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp đến bề mặt gỗ trong một thời gian dài có thể làm cho gỗ bị oxy hóa, dẫn đến tình trạng đốm gỗ. (Tìm hiểu ánh sáng gây hại cho gỗ là gì?).
- Độ ẩm: Độ ẩm cao là môi trường thuận lợi cho nấm mốc và côn trùng phát triển, làm xuất hiện tình trạng đốm gỗ. (Tìm hiểu độ ẩm của gỗ là gì?).
- Nhiệt độ: Nhiệt độ cao có thể làm cho gỗ bị biến tính, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cấu trúc và từ đó xuất hiện những vết đốm làm mất thẩm mỹ. (Tìm hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
Như vậy, chúng ta hiểu rằng có nhiều tác nhân gây ra tình trạng đốm gỗ, và điều này có thể xảy ra xuyên suốt kể từ giai đoạn sản xuất cho đến quá trình sử dụng các sản phẩm gỗ. Do đó, nếu như chúng ta hiểu rõ về nguyên nhân và đặc tính của từng loại gỗ, kết hợp với việc thường xuyên kiểm tra và chăm sóc, sẽ giúp phát hiện một cách kịp thời và dễ dàng đưa ra biện pháp khắc phục hiệu quả.
Xem thêm: Tác nhân gây hại cho gỗ là gì? Các tác nhân gây hại phổ biến.
Tác hại của việc đốm gỗ.
Hiện tượng đốm gỗ gây ra tác hại gì? Vết đốm là những khuyết điểm ảnh hưởng trực tiếp đến vẻ đẹp của các sản phẩm gỗ, làm cho không gian sống và làm việc trở nên mất thẩm mỹ, thậm chí còn gây ra cảm giác thiếu vệ sinh. Không chỉ vậy, đây còn là dấu hiệu cho thấy cấu trúc gỗ đã bị tác động bởi độ ẩm, nhiệt độ, nấm mốc hoặc côn trùng. Điều này khiến cho gỗ dễ bị biến dạng, nứt gãy hoặc mục nát…
Cụ thể, một số tác hại mà hiện tượng đốm gỗ gây ra, bao gồm:
- Mất đi vẻ đẹp ban đầu: Gỗ bị đốm thường có màu sắc không đồng đều, làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của gỗ. Điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến thẩm mỹ của đồ nội thất, trang trí, hoặc các công trình xây dựng bằng gỗ. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
- Giảm giá trị thương mại: Gỗ bị đốm thường có giá trị thương mại thấp hơn gỗ bình thường, đặc biệt là trong ngành nội thất và trang trí, vốn là lĩnh vực mà vẻ đẹp của sản phẩm được ưu tiên hàng đầu.
- Giảm độ bền của sản phẩm: Gỗ bị đốm do các tác nhân ảnh hưởng tiêu cực đến cấu trúc gỗ như ánh sáng, độ ẩm hoặc nhiệt độ… có thể làm suy giảm độ bền của sản phẩm. Điều này làm suy giảm tuổi thọ của các công trình xây dựng, đồ ngoại thất và nội thất, đồng thời làm tăng nguy cơ rủi ro khi sử dụng. (Tìm hiểu độ bền của gỗ là gì?).
- Mất đi tính chất bảo vệ: Màu sắc của gỗ bị thay đổi đồng nghĩa với việc lớp phủ bảo vệ trên bề mặt sản phẩm đã bị hư tổn. Điều này làm cho các tác động tiêu cực từ môi trường có thể dễ dàng làm gỗ bị biến dạng, nứt gãy hoặc mục nát. (Tìm hiểu mục nát gỗ là gì?).
- Hư hỏng cấu trúc gỗ: Đốm gỗ có thể là dấu cho chúng ta biết gỗ sắp hoặc đang bị biến dạng, cong vênh, nứt nẻ và mục nát. Điều này có thể làm giảm độ an toàn của sản phẩm và gây nguy hiểm cho người sử dụng. (Tìm hiểu biến dạng gỗ là gì?).
- Hao tổn chi phí sửa chữa: Đốm gỗ là một loại khuyết điểm khó sửa chữa, yêu cầu nhiều thời gian và công sức thực hiện chà nhám, tái phủ bảo vệ hoặc sơn phủ. (Tìm hiểu sơn phủ gỗ là gì?).
Như vậy, nếu như chúng ta không sớm phát hiện và khắc phục tình trạng đốm gỗ thì sự hư hại sẽ ngày càng trầm trọng hơn. Điều này không chỉ làm suy giảm về vẻ đẹp và chức năng, khiến cho tuổi thọ của sản phẩm trở nên kém hơn mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và sự an toàn của người sử dụng.
Xem thêm: Tuổi thọ của gỗ là gì? Lợi ích và cách giúp tăng cường tuổi thọ của gỗ.
Cách khắc phục gỗ bị đốm gỗ.
Có những biện pháp nào giúp khắc phục tình trạng đốm gỗ? Như đã trình bày trước đó, có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng gỗ bị đốm, như ánh nắng, độ ẩm cao, côn trùng hoặc nấm mốc tấn công… Những tác nhân này gây ảnh hưởng xấu đến các sản phẩm gỗ theo mức độ khác nhau, kể từ các vết li ti khó nhận ra, cho đến những mảng lớn bị đổi màu.
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây đốm gỗ, chúng ta có thể áp dụng một số biện pháp khắc phục như sau:
- Loại bỏ nguyên nhân gây đốm: Chúng ta cần loại bỏ những nguyên nhân gây đốm gỗ như côn trùng, nấm mốc, nước hoặc vật có nhiệt độ cao… trước khi muốn tiến hành các biện pháp khắc phục khác.
- Chà nhám bề mặt gỗ: Chà nhám bề mặt gỗ sẽ giúp loại bỏ lớp gỗ bị đốm, nhưng có thể làm thay đổi màu sắc gốc và độ dày của các chi tiết gỗ. Điều này gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng, độ bền và tuổi thọ của sản phẩm.
- Sử dụng thuốc nhuộm gỗ: Thuốc nhuộm gỗ có thể giúp làm mờ đi các vết đốm và tạo màu sắc mới cho sản phẩm. Điều quan trọng là chúng ta cần lưu ý lựa chọn loại thuốc nhuộm phù hợp với loại gỗ và nhu cầu.
- Sử dụng sơn gỗ: Sơn gỗ có thể giúp loại bỏ hoàn toàn vết đốm gỗ, nhưng có thể làm thay đổi màu sắc gốc của gỗ. Tương tự như cách dùng thuốc nhuộm, chúng ta cần chọn được sản phẩm phù hợp với loại gỗ và mong muốn.
- Áp dụng chất bảo vệ: Chúng ta có thể áp dụng chất bảo vệ gỗ để bảo vệ gỗ khỏi các tác động tiêu cực của nước, chất lỏng, và môi trường. Điều này có thể giúp ngăn ngừa đốm gỗ tái phát. (Tìm hiểu chất bảo vệ gỗ là gì?).
- Chăm sóc bề mặt gỗ: Sử dụng sản phẩm chăm sóc gỗ phù hợp để tái tạo và bảo vệ bề mặt gỗ. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng sáp, dầu, hoặc chất chống nước.
- Thực hiện bảo trì định kỳ: Thực hiện bảo quản gỗ cẩn thận trong suốt quá trình sử dụng và tiến hành bảo trì định kỳ cho gỗ mỗi năm 1 – 2 lần, bao gồm lau chùi, vệ sinh và sơn lại gỗ theo định kỳ. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa đốm gỗ hình thành và phát triển. (Tìm hiểu bảo quản gỗ là gì?).
Tóm lại, gỗ là một vật liệu tự nhiên sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, kể từ màu sắc, vân gỗ, mùi hương cho đến độ cứng, độ bền… chúng giúp mang đến sự chắc chắn, vẻ đẹp thẩm mỹ cho công trình và các sản phẩm đồ nội thất, ngoại thất, trang trí và nhiều ứng dụng khác.
Bên cạnh đó, gỗ cũng tồn tại những khuyết điểm nhất định, đòi hỏi chúng ta cần phải chú ý như: sự biến dạng, co ngót, cong vênh, nứt nẻ, phai màu, mục nát… xảy do các tác động tiêu cực của yếu tố môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nấm mốc, mối mọt hoặc do va đập trong quá trình sử dụng. Mặc dù vậy, chúng ta có thể khắc phục tất cả dấu hiệu nguy hại kể trên thông qua quy trình chế biến, gia công, tẩm sấy, xử lý bề mặt và sơn phủ bảo vệ một cách tỉ mỉ, kết hợp với công tác vệ sinh, bảo trì sản phẩm gỗ định kỳ.
Xem thêm: Tổng quan về quy trình sản xuất và chế biến gỗ.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu đốm gỗ là gì, bao gồm khái niệm, cách nhận biết, nguyên nhân và cách khắc phục, mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra đốm gỗ là một loại khuyết điểm được thể hiện trên bề mặt gỗ, ảnh hưởng trực tiếp đến tính thẩm mỹ của các công trình xây dựng, đồ ngoại thất hoặc nội thất. Ngoài ra, đây còn là dấu hiệu cho thấy gỗ đang bị tấn công bởi nhiều yếu tố gây hại, như nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, côn trùng và nấm mốc… Nếu chúng ta không xử lý kịp thời, sản phẩm gỗ có các vết đốm có thể bị suy giảm hiệu suất sử dụng và tuổi thọ.
