Ngâm tẩm, hong gió, cưa xẻ, gia công hoàn thiện và gia công bán thành phẩm là những công đoạn quan trọng trong quy trình chế biến và gia công gỗ. Trong đó, quy trình ngâm tẩm hay Wood Preservation, đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng khả năng chống chịu của gỗ trước các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và côn trùng hay nấm mốc gây hại. Điều này không chỉ giúp đảm bảo tính thẩm mỹ của sản phẩm, mà còn giúp tăng cường độ bền và hiệu suất sử dụng trong thời gian lâu dài. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Timber Phoenix khám phá sâu hơn về các bước trong quy trình ngâm tẩm gỗ, bao gồm khâu chuẩn bị nguyên liệu, dụng cụ, ngâm tẩm, sấy khô gỗ và kiểm tra chất lượng.
Tìm hiểu các bước trong quy trình ngâm tẩm gỗ.
Bước 1 – Chuẩn bị nguyên liệu.
Công đoạn chuẩn bị nguyên liệu được thực hiện như thế nào? Quy trình ngâm tẩm chỉ nên được thực hiện cho những nguyên liệu gỗ đã được cắt và làm sạch một cách cẩn thận. Điều này đảm bảo cho các sản phẩm cuối cùng luôn duy trì được tính thẩm mỹ và độ bền.
Cụ thể, các công đoạn chuẩn bị nguyên liệu cần thiết cho quy trình ngâm tẩm gỗ, bao gồm:
- Thu thập nguyên liệu: Nguyên liệu để ngâm tẩm có thể được thu thập thông qua việc thu mua từ các nhà cung cấp gỗ uy tín hoặc khai thác trực tiếp từ rừng. (Tìm hiểu thu mua gỗ là gì?).
- Vệ sinh nguyên liệu: Sau khi thu thập nguyên liệu, chúng ta cần tiến hành vệ sinh, làm cách các vết bụi bẩn, dầu mỡ và tạp chất khác.
- Kiểm tra độ ẩm: Độ ẩm của nguyên liệu gỗ là một yếu tố quan trọng cần được chúng ta kiểm tra cẩn thận trước khi tiến hành ngâm tẩm. Việc này giúp chúng ta kiểm soát được tình trạng biến dạng của các tấm gỗ hoặc thanh gỗ.
- Phân loại nguyên liệu: Nguyên liệu cần được phân loại theo kích thước, loại gỗ và mục đích sử dụng cụ thể… như vậy sẽ giúp cho quá trình ngâm tẩm được hiệu quả hơn.
Như vậy, sau khi hoàn thành công đoạn chuẩn bị, chúng ta sẽ có được các thanh gỗ hoặc tấm gỗ được làm sạch và phân loại một cách cẩn thận dựa trên chủng loại gỗ, kích thước và mục đích sử dụng.
Xem thêm: Ngâm tẩm gỗ là gì? Vai trò và ứng dụng của ngâm tẩm gỗ.
Bước 2 – Chuẩn bị dụng cụ ngâm tẩm.
Công đoạn lựa chuẩn bị ngâm tẩm được thực hiện như thế nào? Trước khi tiến hành công đoạn chính của quy trình ngâm tẩm, chúng ta cần xác định được phương pháp thực hiện. Điều này nhằm đảm bảo việc chuẩn bị đầy đủ các công cụ, thiết bị và kiến thức chính xác về kỹ thuật thực hiện.
Dưới đây là một số vật dụng cần chuẩn bị trước khi tiến đến công đoạn chính của quy trình ngâm tẩm cho gỗ, bao gồm:
- Chất bảo vệ: Cần lựa chọn loại chất bảo vệ gỗ sao cho phù hợp với từng mục đích sử dụng và pha loãng theo tỷ lệ quy định từ nhà sản xuất. Tùy thuộc vào ứng dụng mà chúng ta có thể lựa chọn các loại chất chống cháy, chống thấm, chống tia UV hoặc chống mối mọt…
- Thiết bị ngâm tẩm: Thiết bị ngâm tẩm có thể là bể ngâm, nhúng hoặc máy phun… được vệ sinh sạch sẽ trước khi sử dụng.
- Trang thiết bị bảo hộ lao động: Thiết bị bảo hộ lao động cần được trang bị đầy đủ, bao gồm găng tay, khẩu trang, kính mắt…
Tóm lại, trước khi thực hiện quy trình ngâm tẩm, cần thực hiện công tác lựa chọn chất bảo vệ phù hợp với từng loại gỗ, trang bị công cụ và đồ bảo hộ cần thiết. Nhờ đó, chúng ta có thể đảm bảo các chi tiết gỗ sẽ được áp dụng chất bảo vệ một cách hiệu quả, nhưng vẫn đảm bảo an toàn cho người thực hiện.
Xem thêm: Các phương pháp ngâm tẩm gỗ, đặc điểm và xu hướng phát triển.
Bước 3 – Tiến hành ngâm tẩm bảo vệ.
Công đoạn ngâm tẩm bảo vệ được thực hiện như thế nào? Tại khâu chuẩn bị, phương pháp thực hiện quy trình ngâm tẩm đã được xác định sao cho phù hợp với loại gỗ và mục đích sử dụng cụ thể. Dựa vào đó, chúng ta sẽ tiến hành nghiên cứu và thực hiện những kỹ thuật bảo vệ phù hợp.
Cụ thể, một số phương pháp dùng để ngâm tẩm gỗ phổ biến, bao gồm:
- Tẩm bằng phun: Đây là kỹ thuật tẩm đơn giản, được thực hiện bằng cách phun trực tiếp dung dịch bảo vệ lên bề mặt gỗ. Phương pháp này phù hợp với những sản phẩm gỗ có kích thước nhỏ và mỏng.
- Tẩm bằng chổi, cọ: Cách này sử dụng chổi hoặc cọ để thoa thủ công các dung dịch bảo vệ lên bề mặt gỗ. Phương pháp này phù hợp dành cho các sản phẩm gỗ có nhiều chi tiết phức tạp, yêu cầu độ chính xác cao.
- Tẩm bằng ngâm: Thực hiện tẩm bằng cách ngâm nguyên liệu trong dung dịch một khoảng thời gian phù hợp, giúp chất bảo vệ thẩm thấu sâu vào bên trong cấu trúc gỗ. Phương pháp này phù hợp đối với các sản phẩm gỗ có kích thước lớn và dày.
- Tẩm bằng áp lực: Phương pháp này thực hiện tẩm bảo vệ gỗ bằng cách dùng áp lực để bơm dung dịch bảo vệ vào gỗ, giúp quá trình thẩm thấu diễn ra nhanh chóng và đồng đều.
- Tẩm bằng nhiệt: Phương pháp này sử dụng nhiệt độ cao để giúp dung dịch bảo vệ thẩm thấu vào gỗ, phù hợp với các sản phẩm gỗ có diện tích bề mặt lớn. (Tìm hiểu nhiệt độ gây hại cho gỗ là gì?).
- Tẩm bảo vệ trong môi trường chân không: Biện pháp này được thực hiện tương tự như cách dùng áp lực, chỉ có khác biệt là được thực hiện trong môi trường chân không. Việc này giúp rút ngắn thời gian để dung dịch bảo vệ nhanh chóng thấm sâu vào cấu trúc gỗ.
Có thể thấy mỗi cách thức thực hiện quy trình ngâm tẩm đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, đòi hỏi chúng ta phải hiểu được đặc tính của gỗ và xác định được mục tiêu dự án. Điều này giúp đảm bảo chất bảo vệ được áp dụng một cách hiệu quả, phù hợp theo từng nhu cầu và ngân sách.
Xem thêm: Xử lý bề mặt gỗ là gì? Vai trò và quy trình xử lý bề mặt.
Bước 4 – Sấy khô gỗ.
Công đoạn sấy khô gỗ được thực hiện như thế nào? Trong quá trình ngâm tẩm, gỗ cần phải tiếp xúc với dung dịch chất bảo vệ trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này khiến cho gỗ dễ bị ẩm, do đó cần thực hiện sấy khô gỗ bằng nhiều cách khác nhau.
Sau đây là 03 phương pháp giúp sấy khô gỗ mà chúng ta có thể áp dụng sau khi hoàn thành quá trình ngâm tẩm, cụ thể bao gồm:
- Hong gió tự nhiên: Đây là phương pháp sấy khô gỗ truyền thống, được thực hiện bằng cách phơi gỗ dưới ánh nắng mặt trời hoặc gió tự nhiên. Cách này có ưu điểm là chi phí thấp, tuy nhiên thời gian sấy khô lâu, có thể gây ra hiện tượng cong vênh, nứt nẻ gỗ.
- Hong gió nhân tạo: Đây là phương pháp sấy khô gỗ bằng cách sử dụng quạt gió để lưu thông không khí trong phòng sấy. Cách này có ưu điểm là thời gian nhanh hơn so với hong gió tự nhiên, tuy nhiên chi phí cao hơn.
- Sấy gỗ bằng nhiệt: Đây là phương pháp sấy khô gỗ bằng cách sử dụng nhiệt độ cao để làm bay hơi nước trong gỗ. Cách này có ưu điểm là sở hữu thời gian sấy khô nhanh nhất, tuy nhiên cần có thiết bị chuyên dụng và cách thực hiện phức tạp.
Như vậy, công đoạn sấy khô gỗ sau khi thực hiện quy trình ngâm tẩm cần được thực hiện trong khu vực thông thoáng với thời gian chuẩn xác. Nhằm đảm bảo các thành phẩm không bị quá khô hoặc quá ẩm, làm gỗ dễ bị biến dạng, cong vênh, nứt nẻ, tạo điều kiện cho côn trùng hoặc nấm mốc tấn công.
Xem thêm: Sấy Gỗ là gì? Các phương pháp và công nghệ hiện đại.
Bước 5 – Kiểm tra thành phẩm.
Công đoạn kiểm tra thành phẩm được thực hiện như thế nào? Gỗ sau khi sấy khô chỉ có thể được xem là tạm thời hoàn thành việc ngâm tẩm. Công đoạn kiểm tra mới là bước cuối cùng quyết định đến sự hiệu quả của quy trình này.
Một số tiêu chí cần được kiểm tra trong quá trình ngâm tẩm gỗ, cụ thể bao gồm:
- Chất lượng bề mặt: Gỗ sau khi thực hiện ngâm tẩm cần có bề mặt nhẵn, mịn, không bị nứt nẻ, bong tróc. Đối với gỗ dùng trong nội thất, cần đánh giá thêm về màu sắc, vân gỗ, độ bóng để đảm bảo tính thẩm mỹ của sản phẩm. (Tìm hiểu tính thẩm mỹ của gỗ là gì?).
- Độ thấm chất bảo quản: Độ thấm hóa chất là một trong những tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá chất lượng của gỗ sau khi trải qua quá trình ngâm tẩm. Yếu tố này càng cao thì hiệu quả bảo vệ gỗ càng tốt.
- Hiệu quả bảo vệ gỗ: Hiệu quả bảo vệ là khả năng của gỗ chống lại các tác nhân gây hại, chẳng hạn như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, mối mọt, nấm mốc và các yếu tố gây hại khác. (Tìm hiểu ánh sáng gây hại cho gỗ là gì?).
- Độ ẩm của gỗ: Độ ẩm của gỗ sau khi thực hiện ngâm tẩm cần được kiểm soát ở một mức phù hợp bằng cách sấy khô, tránh tình trạng gỗ bị quá khô hoặc quá ẩm. (Tìm hiểu độ ẩm của gỗ là gì?).
- Độ bền cơ học: Độ bền cơ học của gỗ sau khi trải qua quá trình ngâm tẩm không nên bị giảm sút. (Tìm hiểu độ bền của gỗ là gì?).
- Kích thước gỗ: Gỗ sau khi trải qua quá trình ngâm tẩm và sấy khô không nên bị co ngót hay trương nở quá mức, điều này sẽ gây ảnh hưởng đến kích thước, hình dạng và tính thẩm mỹ của sản phẩm cuối cùng. (Tìm hiểu co ngót gỗ là gì?).
- Độ an toàn: Gỗ sau khi thực hiện ngâm tẩm không được chứa các chất độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng.
Tóm lại, gỗ sau khi được trải qua quy trình ngâm tẩm không chỉ có màu sắc đồng đều và phù hợp với từng nhu cầu thẩm mỹ, mà còn có độ bền tốt, đạt được độ ẩm lý tưởng và hạn chế sự biến dạng, trầy xước, nứt gãy hay mục nát trong suốt giai đoạn sản xuất cũng như quá trình sử dụng.
Xem thêm: Những tiêu chuẩn giúp đánh giá chất lượng gỗ sau khi gia công.
Kết luận.
Thông qua sự tìm hiểu các bước trong quy trình ngâm tẩm gỗ, kể từ khâu chuẩn bị nguyên liệu, dụng cụ cho đến lúc ngâm tẩm, sấy khô gỗ và kiểm tra chất lượng mà Timber Phoenix đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra mỗi công đoạn trong quy trình ngâm tẩm gỗ đều đóng vai trò quan trọng, do đó cần được thực hiện một cách chỉn chu và bài bản. Điều này nhằm giúp cho các chi tiết gỗ không chỉ giữ được tính thẩm mỹ, mà còn tăng cường khả năng bảo vệ và chống chịu tốt trước nhiều tác nhân gây hại như là nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm hoặc côn trùng… Góp phần cải thiện hiệu suất sử dụng và kéo dài tuổi thọ của các sản phẩm gỗ.
